QĐ Syria sẽ phải "tự lực cánh sinh" trong chiến dịch đông nam Idlib?
Việc các quan chức ở Moscow bác bỏ việc tồn tại bất đồng giữa họ và Damascus về vai trò của Tổng thống Syria Bashar al-Assad trong tương lai Syria cho thấy có những giới hạn nhất định của cuộc can thiệp nhằm tránh viễn cảnh Nga sa lầy vào một "Afghanistan mới".
Gần như ngay lập tức sau khi Nga và Thổ ký kết Thỏa thuận Moscow vào ngày 5/3/2020, các tàu đổ bộ, vận tải của Hải quân Nga đã liên tiếp thực hiện các chuyến hàng quân sự, vận chuyển xe tăng, xe bọc thép và các hệ thống phòng không cho Quân đội Arab Syria (SAA).
Vào tháng 5/2020, Không quân Vũ trụ Nga (VKS) tiếp tục bàn giao tiêm kích đa năng MiG-29SMT cho Không quân Arab Syria (SyAAF). Cùng với cường kích Su-24M2, các tiêm kích MiG-29SMT của SyAAF sẽ trở thành "cặp đôi sát thủ" trên chiến trường Syria tương lai.
Đầu tháng 6/2020, các chuyến hàng của tàu đổ bộ - vận tải Nga chở theo các xe tải Ural và các phương tiện kỹ thuật phủ bạt ngụy trang được cho là đã hoàn thành việc "vũ trang tận răng" cho SAA trong chiến dịch quân sự sắp tới ở tỉnh Idlib.
Việc SyAAF đơn phương tiến hành không kích vị trí của các nhóm khủng bố tại Zuwayqat - Kabanah ở tỉnh Latakia và đông nam Idlib những ngày gần đây cho thấy Moscow và Damascus đã chuẩn bị sẵn sàng cho phương án "tự lực cánh sinh" của SAA trong chiến dịch sắp tới.
Người Nga sẽ không thể mãi can dự vào các vấn đề của Syria, và không sớm thì muộn họ sẽ phải tìm cách "rút chân" khỏi cuộc xung đột. Đây là điều có thể khẳng định ở thời điểm hiện tại.
MiG-29SMT và Su-24M2 sẽ là "cặp
Có hay không việc Thổ và Nga đồng thuận diệt trừ khủng bố ở Idlib?
Ngày 10/3/2020, Bộ trưởng Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu đưa ra tuyên bố rằng Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ (TAF) sẽ kiểm soát khu vực phía bắc cao tốc M4 còn quân cảnh Nga sẽ kiểm soát khu vực phía nam.
Ông Cavusoglu bình luận rằng phía Nga sẽ phải đảm bảo các lực lượng chính phủ Syria không cố gắng đi vào tiến vào hành lang phi quân sự rộng 12 km dọc theo M4 và phiến quân được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn sẽ giữ nguyên vị trí.
Quan điểm của Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ cho thấy "điểm then chốt" của Thỏa thuận Moscow là Khu phi quân sự (DMZ) dọc theo cao tốc M4, tức là nếu các hoạt động quân sự của SAA diễn ra phía nam cao tốc, khu vực mặc định do Nga kiểm soát, người Thổ sẽ "án binh bất động".
Có thể thấy rõ Thổ Nhĩ Kỳ đã cố gắng không can dự hay đưa ra bình luận về các hoạt động tấn công và pháo kích đáp trả giữa các nhóm khủng bố và lực lượng chính phủ Syria ở phía nam cao tốc trong những tháng gần đây.
Tầm bắn của pháo binh Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không vươn tới các khu vực chiến sự nằm sâu ở phía nam cao tốc M4?
Mặc dù còn tồn tại một số lượng chưa xác định phiến quân Mặt trận Giải phóng Quốc gia (NLF) ở phía nam cao tốc M4, tuy nhiên chủ lực đối đầu SAA tại đây là các nhóm khủng bố Tanzim Hurras al-Din, Hayyat Tahrir al-Sham (HTS) và Đảng Hồi giáo Turkestan (TIP).
Sáng 4/6, phản ứng trước các cuộc không kích của SyAAF, khoảng 1.500 tay súng từ các nhóm khủng bố HTS-TIP và Tanzim Hurras Al-Deen sau khi chuyển gia quyến về biên giới Syria - Thổ đã tiến về các mặt trận Jabal Al-Zawiya và Sahel Al-Ghab ở phía nam cao tốc M4.
Theo nguồn tin địa phương, Tình báo Thổ Nhĩ Kỳ (MIT) được cho là đã thông báo cho các nhóm vũ trang ở Idlib về tín hiệu cho thấy "chiến dịch quân sự của Nga - Iran và quân chính phủ Syria ở phía nam đường cao tốc M4” từ 2 tuần trước.
Tuy vậy, việc các nhóm khủng bố đang ồ ạt cơ động tới chiến trường này cho thấy có thể Thổ Nhĩ Kỳ đang tìm cách "dẫn lửa đốt người", khiến những lực lượng mạnh nhất của các nhóm cực đoan tiêu hao trước hỏa lực của SAA, SyAAF và có thể là VKS.
Việc khoảng 1 vạn lính, gần 10 nghìn phương tiện cơ giới được triển khai tới hàng chục "điểm giám sát ngừng bắn" của TAF được thiết lập ở phía bắc cao tốc M4 cũng có thể để chuẩn bị cho phương án các nhóm khủng bố "chó cùng rứt giậu" hơn là "răn đe" người Nga, Iran và Syria.
Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phản ứng như thế nào trước cuộc tấn công của SAA nếu chúng chỉ diễn ra phía nam DMZ trên cao tốc M4?
"Cảnh giác là không thừa"?
Có thể khẳng định rằng Moscow và Ankara là hai người chơi trong trận cờ cân não với ít nhất là hai "bàn cờ" là Syria và Libya.
Việc các nhóm "lính đánh thuê Nga" bất ngờ rút khỏi khu vực phía nam Tripoli đã dẫn đến thất bại liên tiếp của Quân đội Quốc gia Libya (LNA) trước "liên quân" gồm hỏa lực Thổ, dân quân Hồi giáo Libya và lính đánh thuê Syria dưới lá cờ của Chính phủ Hiệp định Quốc gia (GNA).
Trước đà tiến "như chẻ tre" và có phần bất ngờ của GNA ở miền tây Libya, chúng ta có thể thấy "tín hiệu" của một thỏa thuận ngầm giữa Ankara và Moscow nhằm "đánh đổi" khu vực phía nam Tripoli lấy đông nam Idlib.
Việc đưa ra dự đoán về một thỏa thuận như vậy không khó để dẫn chứng nếu đối chiếu giữa các hoạt động quân sự diễn ra gần như song song của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ ở Syria như:
Chiến dịch Lá chắn Euphrate và Chiến dịch Aleppo trong giai đoạn 2016 - 2017, Chiến dịch Cành Olive và Chiến dịch Thép Damascus trong năm 2018 hay Chiến dịch Bình minh Idlib và Chiến dịch Mùa xuân Hòa bình năm 2019.
Kể từ sau chiến thắng bất ngờ tại căn cứ không quân chiến lược al-Watiya ở miền tây Libya và việc "lính đánh thuê Nga" rút về Benghazi, thế trận đã bất ngờ đảo chiều có lợi cho GNA. Liệu đây có phải là một "thỏa thuận ngầm" giữa Moscow và Ankara để đổi lấy đông nam Idlib.
Tuy nhiên, hành động đưa quân can thiệp vào chiến sự tây bắc Syria của Ankara vào đầu năm 2020 được cho là phản ứng khá bất ngờ đối với Moscow, Tehran và Damascus.
Quyết định nói trên của Thổ Nhĩ Kỳ thể hiện sự "bất mãn" khi lãnh thổ mà họ kiểm soát được ở đông bắc Syria sau Chiến dịch Mùa xuân Hòa bình nhỏ hơn nhiều so với mục tiêu mà họ đặt ra.
Và nếu mục tiêu của thỏa thuận ngầm liên quan tới một khu vực kiểm soát ở miền tây Libya một lần nữa không thỏa mãn họ, có thể Thổ Nhĩ Kỳ sẽ một lần nữa can thiệp vào đông nam Idlib.
Cho tới lúc này, nhiều khả năng Nga và Syria đã chuẩn bị sẵn sàng các phương án phản ứng thích đáng cho việc "xé bỏ" một phần thỏa thuận hòa bình của Thổ Nhĩ Kỳ.
Những chiếc máy bay không người lái tấn công (UCAV) Thổ sẽ không thể một lần nữa tung hoành ở Idlib nếu hàng chục chiếc MiG-29SMT đang trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu.
Còn nếu ở một tình thế liều lĩnh hơn khi F-16 Thổ xâm nhập không phận Syria, chắc chắn các hệ thống S-300, Buk và Pantsir-SM sẽ không để chúng tự do tấn công những chiếc cường kích Su-24M2 của SyAAF hoạt động ở đông nam Idlib.
Trên hết, cuộc tập kích bằng tên lửa của Israel vào thị trấn Masyaf ở vùng nông thôn tây Hama, Syria đêm 4/6/2020 đã khẳng định rằng, Iran cũng sẽ là một ẩn số quan trọng nếu người Thổ tỏ ra "không thể đàm phán".
Phòng không Syria đánh chặn tên lửa Israel đêm 4/6