Đừng tưởng rằng những loài chứa nọc độc độc nhất trên thế giới đều nằm ở nước Úc. Và có lẽ những người thích đi biển vào kỳ nghỉ phải cẩn thận hơn, bởi vì một trong những loài độc nhất trên thế giới có thể đột ngột xuất hiện bên cạnh bạn. Nhưng có lẽ nhiều người lại không biết được rằng chúng độc như thế nào, thậm chí bạn có thể nhầm nó với đẹp đầy màu sắc của những loài ốc được dùng làm quà lưu niệm du lịch để tặng bạn bè.
Loài này có độc tính cực cao, chúng thích ẩn náu trong các rạn san hô, đá và đáy biển cát từ vùng bãi triều đến vùng dưới triều ở đông nam Trung Quốc và các vùng biển nhiệt đới. Cơ thể của chúng chứa hơn 200 hoạt chất dược lý và một giọt nọc độc có thể giết chết 20 người lớn. Cho tới nay đã có ít nhất 100 trường hợp được ghi nhận là tử vong do nọc độc của loài này gây ra và trên thực tế con số này có thể lớn hơn rất nhiều.
Sinh vật mà chúng ta đang nói đến ở đây chính là Cone Snail, hay còn được gọi là ốc cối, ốc nón, là một loài nhuyễn thể chân bụng sống ở biển, cho tới nay đã có hơn 70 loài đã được tìm thấy dọc theo bờ biển Trung Quốc và có hơn 1.000 loài được phát hiện trên thế giới.
Nọc độc của chúng được cấu tạo bởi một hỗn hợp gọi là peptide conus. Mỗi loài trong số chúng sẽ có một công thức cấu tạo nọc độc riêng. Có hơn 50.000 peptide conus đã được phát hiện, chúng đều là chất độc thần kinh và không một loài động vật có xương sống nào trên hành tinh của chúng ta sở hữu dạng nọc độc này.
Ốc Cone Snail có vẻ ngoài chủ yếu là hình nón và con lớn nhất có thể dài đền 23 cm. Chúng hoàn toàn là những loài ăn thịt và săn mồi, thức ăn chủ yếu của chúng là cá loài giun biển, cá nhỏ, động vật thân mềm và thậm chí là cả các loài ốc hình nón khác. Nó có thể tiết ra nọc độc bất cứ lúc nào trong cuộc đời, và loài này luôn sẵn sàng quét sạch mọi sinh vật sống xung quanh nó.
Nhưng chắc hẳn bạn sẽ cảm thấy khó hiểu bởi trong ấn tượng của chúng ta, ốc là những loài nhuyễn thể di chuyển rất chậm, làm thế nào mà chúng có thể săn mồi, đặc biệt là những loài có tốc độ nhanh như cá?
Trên thực tế, bí quyết săn mồi của chúng không nằm ở tốc độ di chuyển, thay vào đó chúng săn mồi bằng cách sử dụng nọc độc và phát triển một hệ thống nọc độc cực kỳ hiệu quả.
Tất cả các loài ốc nón đều là những bậc thầy về độc dược, có thể ví chúng như những người thuộc phái ngũ độc trong vương quốc của động vật. Chúng có một túi lưỡi răng trong cổ họng, trong đó có nhiều lưỡi răng rỗng, những chiếc lưỡi răng này giống như những chiếc mũi lao và được làm bằng kitin cứng.
Do tốc độ di chuyển chậm, ốc nón thường săn mồi bằng cách "ôm cây đợi thỏ", chúng sẽ nằm dưới cát ở đáy nước, chỉ để lộ miệng hình ống dài và các xúc tu trên cát. Một khi phát hiện thấy con mồi như cá nhỏ hoặc thứ gì đó đi ngang qua, nó sẽ sử dụng lực co cơ mạnh để bắn chiếc lưỡi nối với tuyến nọc độc từ miệng hình ống dài theo tốc độ nhanh như sét đánh và "đóng đinh" vào cơ thể, tiêm chất độc vào con mồi. Nọc độc này sẽ khiến con mồi bị tê liệt trong vòng vài giây và chết ngay lập tức.
Để tránh cho con mồi vùng vẫy, một số loài ốc cối đã sáng tạo ra một loại độc tố có thể giảm đau và gây mê thần kinh của con mồi, khiến con mồi không cảm thấy đau đớn và từ từ chết mà không hề hay biết. Khi con mồi đã được cố định và không còn vùng vẫy, ốc xà cừ sẽ rút "lưỡi câu" (lưỡi có răng), kéo con mồi bị tê liệt vào miệng.
Điều đáng chú ý là ngay cả khi không phải trong giờ ăn, nếu cảm thấy bị đe dọa, vỏ ốc xà cừ sẽ bắn ra không do dự. Vì vậy, nếu bạn nhìn thấy những con vật hình nón có màu sắc rực rỡ và đẹp mắt trên bãi biển, đừng căng thẳng. Nó ra ngoài một cách tình cờ. Hãy nhặt nó lên, đặc biệt là những loại ốc nón lớn hơn. Hành vi này có thể giết chết bạn vì mũi của ốc xà cừ có thể đâm vào da, găng tay hoặc bộ đồ lặn.
Đặc biệt trong số những loài ốc nón, có một loài có tên Gastridium geographus hay còn gọi là ốc nón địa lý, ốc sát thủ, chúng được mệnh danh là một trong những loài ốc cực độc trên thế giới, và là một trong những loài động vật biển cực độc đối với con người. Một nghiên cứu từng ước tính rằng chỉ riêng loài này đã khiến 36 người chết.
Các triệu chứng khi bị ốc cối đâm bao gồm đau cục bộ, sưng, tê, ngứa ran và nôn mửa. Các triệu chứng có thể xuất hiện ngay lập tức hoặc chậm trong vài ngày. Trong trường hợp nghiêm trọng, có thể bị liệt cơ, thay đổi thị lực và suy hô hấp và dẫn đến tử vong.
Các chất độc thần kinh khác nhau chứa trong ốc nón được gọi là độc tố cono. Ngoài việc gây độc đối với con người thì trong hỗn hợp nọc độc này còn có rất nhiều chất có lợi, có thể hoạt động chính xác và nhanh chóng đối với hệ thần kinh của con người mà không gây ra tác dụng phụ. Do đó loài ốc này còn có thể mở ra một tương lai y học mới cho con người.
Ví dụ, cono peptide có khả năng ngăn ngừa sự co cứng do tổn thương tủy sống và có thể giúp chẩn đoán và điều trị ung thư phổi tế bào nhỏ. Conotoxin có thể ngay lập tức tạo ra các tín hiệu thần kinh làm giảm nhịp tim hoặc tắt các thụ thể đau. Ziconotide được phân lập từ nó được dùng làm thuốc giảm đau. Nó được cho là có hiệu quả gấp 1000 lần morphin và không gây nghiện.
Conotoxin ACV1, được phân lập từ hình ốc nón Victoria ở Úc, hiệu quả hơn morphin và Ziconotide, có tác dụng giảm đau lâu hơn và thuận tiện khi sử dụng mà không có tác dụng phụ. Nó đã được chứng minh là rất hiệu quả trong điều trị các tình trạng sau phẫu thuật và thần kinh, và thậm chí đẩy nhanh quá trình phục hồi tổn thương thần kinh, và dự kiến sẽ được phát triển thành thuốc điều trị chứng lo âu, bệnh Parkinson, căng cơ và tăng huyết áp.