Trước khi bước vào con đường startup, Trần Việt Anh Founder Spiderum đã có profile rất gì và này nọ. Anh theo học thể dục dụng cụ từ khi 5 tuổi và có 10 năm thi đấu chuyên nghiệp. Đến bậc ĐH, Việt Anh cũng chọn ngành Luật Thương mại Quốc tế tại ĐH Ngoại Thương Hà Nội. Tuy nhiên sau đó đã dừng để sang Phần Lan theo học ngành Kinh doanh Quốc tế tại ĐH Aalto. Trong thời gian du học, Việt Anh còn thực hiện trao đổi sinh viên sang Úc.
Cuối cùng Việt Anh quyết định về nước và khởi nghiệp với Spiderum - mô hình MXH chia sẻ quan điểm và kiến thức, trải nghiệm dành riêng cho người trẻ Việt với hơn 100k tài khoản. Startup chưa bao giờ dễ dàng là chuyện ai cũng biết mà để một startup tồn tại được hơn 5 năm trời lại càng khó khăn hơn nữa. Vậy mà Việt Anh và Spiderum đã làm được!
Founder Việt Anh chia sẻ ý tưởng thực hiện Spiderum khi còn là du học sinh
Và CEO & Founder của Spiderum cũng chính là khách mời tập 5 của Nothing To Hot-Thing với sự dẫn dắt của host Kendall Nguyễn. Tại đây Việt Anh đã chia sẻ về những bài học, trải nghiệm của bản thân trong cuộc sống cũng như trong suốt thời gian khởi nghiệp và xây dựng mô hình kinh doanh. Vì vậy bất kể bạn có ý định startup hay không, những chia sẻ này cũng sẽ cực kỳ có giá trị nên đừng bỏ qua nhé!
Hình thành ý tưởng startup khi đi du học
Việt Anh nhen nhóm ý tưởng khởi nghiệp từ lúc còn đi du học. CEO Spiderum cho biết thời điểm mới sang Phần Lan, anh nhận thấy sự khác biệt của bản thân với sinh viên bản địa về tư duy phản biện, về kiến thức nền,... dù bản thân anh cũng là người có background khá đặc thù, có nhiều trải nghiệm hơn so với mặt bằng chung. Tuy nhiên khi đem ra so sánh, Việt Anh vẫn cảm thấy mình không bằng các bạn đồng trang lứa ở các nước mà mình đến học.
Từ đây, Việt Anh nghĩ rằng mình sẽ phải làm gì đó để giúp đỡ những bạn trẻ giống mình hồi đó, để học có thêm cơ hội tiếp cận tri thức, học hỏi lẫn nhau, cùng tiến bộ và cùng phát triển. Bắt đầu từ ước mơ này, Spiderum ra đời từ khi Việt Anh còn chưa biết gì, chỉ là 1 "trang giấy trắng" và tồn tại suốt 6 - 7 năm qua.
Khi làm cộng đồng một cách tử tế và có tâm, người ta sẽ tìm đến mình
Một trong những yếu tố quan trọng với bất kỳ startup nào là tinh thần đồng đội, đồng cam cộng khổ đối mặt với khó khăn. Việt Anh cũng không ngoại lệ. Bản thân Việt Anh không phải là người giỏi làm quen, mở rộng các mối quan hệ mà những mối quan hệ xung quanh anh hầu hết đến từ việc làm Spiderum. Bởi anh luôn tâm niệm rằng chỉ cần làm cộng đồng một cách chân thành, tử tế và có tâm, mọi người sẽ nhìn thấy và tự kết nối với mình.
"Mình là người khá tập trung vào câu chuyện của mình. Những mối quan hệ mà mình có được đến này hôm nay chủ yếu là nhờ vào việc mình làm Spiderum. Đó là lợi thế của việc làm cộng đồng. Khi mình thực sự làm cộng đồng một cách tử tế, có tâm thì mọi người sẽ nhìn thấy và tự nhiên sẽ kết nối. Các mối quan hệ cứ tự nảy sinh như vậy" - Việt Anh chia sẻ.
Chia sẻ về team của mình, Việt Anh cho biết đó là những người đã đồng hành với mình nhiều năm trời. Hoặc trước khi vào team cũng đã có một thời gian dài theo dõi hành trình và sự phát triển của Spiderum trước khi gia nhập.
"Những mối quan hệ của mình được nảy sinh trên hành trình mình đi. Thực sự nó không phải là một thứ gượng ép. Mình không thích cưỡng ép phải quen người này, phải quen người kia để đạt được mục đích này kia. Một mối quan hệ healthy, một mối quan hệ tốt nên được xây dựng trên cơ sở 2 người hiểu và tôn trọng. Cách mình thu hút mối quan hệ tốt nhất phải là cố gắng làm tốt những cái mình đang làm, cố gắng tử tế và chân thành với những thứ đấy" - CEO Spiderum nói thêm về cách xây dựng các mối quan hệ.
Càng đặt ra nhiều giả định thì càng dễ sai
Giống như nhiều startup khác, Spiderum cũng có những giai đoạn khó khăn, mỗi thành viên một nơi để xoay xở tài chính và tưởng chừng phải dừng lại. Nhưng đúng thời điểm này, startup lại bất ngờ phát triển vượt bậc, mọi thông số đều tăng lên gấp đôi. Kết quả này chắc chắn là sau một quá trình nỗ lực chứ không đơn thuần là sự may mắn trên trời rơi xuống.
Được đà này, Spiderum cứ thế phát triển. Ở thời điểm hiện tại, Spiderum không chỉ còn đơn thuần là một website chia sẻ, tâm sự mà đã phát triển thành một hệ sinh thái với những nền tảng khác nhau như YouTube, Facebook, TikTok, sách,... và các website và dự án. Nhìn chung Spiderum bây giờ và ngày xưa, sau nhiều lần đập đi xây lại có thể nói là một trời một vực.
Trên con đường thay đổi đó, Việt Anh và Spiderum cũng đã gặp không ít thất bại, sai lầm. CEO trẻ tuổi cho biết bài học lớn nhất của Việt Anh ở Spiderum là: Không nên đặt ra quá nhiều giả định. Sản phẩm của startup này sai là vì những giả định sai, họ nghĩ rằng khách hàng cần cái này nhưng thực tế lại là cái kia nên đã thất bại. Vì vậy cái quan trọng ở đây là sau thất bại mình có dám nhận sai hay không và học được điều gì.
Sinh viên không nên vội startup
Với một thời gian dài làm startup, Việt Anh cũng đưa ra những lời khuyên cho sinh viên muốn startup. Theo anh, sinh viên nói chung thì không nên vội. CEO Spiderum cho biết câu chuyện của mình chính là bài học bởi vì vội vàng khởi nghiệp nên mất nhiều thời gian mò mẫm hơn, gặp nhiều thất bại hơn.
"Nếu mình bình tĩnh hơn một tí, mình đi làm ở các chỗ khác hay có nhiều kinh nghiệm và network hơn thì có khi đã rút ngắn thời gian hơn rất nhiều. Tất nhiên mình không nói nếu được vì nếu thật như vậy thì có khi mình đã chẳng làm Spiderum. Nhưng theo mình thì có 1 thứ nên hết sức rõ ràng rằng khi đi làm, người ta sẽ hiểu thị trường hơn, có được những ngách để khởi nghiệp. Rõ ràng bạn có thời gian xây dựng cơ sở tư duy tốt hơn, học được quy trình, quy chế, cách vận hành và tổ chức công ty để tiết kiệm thời gian. Với mình như vậy sẽ tốt hơn là mình cứ mò mẫm" - Việt Anh bày tỏ.
Những dữ liệu trong thực tế cũng đã chứng minh rằng startup thường thành công ở độ tuổi cuối 2x và đầu 3x còn startup đầu tiên thì phần lớn sẽ thất bại. Vì vậy founder Spiderum cho rằng nên nhìn vào tình hình cụ thể của mỗi người để đưa ra chiến lược, lựa chọn phù hợp với bản thân.
Ngoài ra, Việt Anh cũng gửi lời khuyên đến với các bạn trẻ nói riêng, startup nói chung và đưa ra 3 thứ mà mỗi người nên có trước khi khởi nghiệp. "Startup luôn luôn là một lựa chọn khó khăn. Startup thì thường xuyên phải đối mặt với sự cô độc, có những lúc chỉ có một mình mình giải quyết vấn đề. Thế nên nếu startup, mình nghĩ mọi người nên cố gắng tìm ra cách để mình cân bằng cuộc sống. Đôi khi mình đắm đuối quá vào chuyện startup sẽ không giải quyết được vấn đề" - CEO cho biết.
Vai trò của bệ phóng gia đình với startup
Cuối cùng, nhắc về chuyện thu hút đầu tư, đặc biệt là "nhà đầu tư thiên thần" là gia đình, Việt Anh khẳng định gia đình cũng đóng vai trò rất quan trọng với mỗi startup. Kể lại câu chuyện của mình, anh cho biết mình vốn là người khá cứng đầu, không thích dựa dẫm vào gia đình. Nếu có dùng tiền gia đình thì Việt Anh vẫn lựa chọn phương án vay: vay tiền của bà để trả tiền service, vay tiền của mẹ để trả lương cho nhân viên,...
Việt Anh chia sẻ về trải nghiệm của mình: "Tất nhiên mình cũng may mắn là có thể vay được, bởi nhiều người không thể huy động vốn từ những nguồn gần gũi như thế. Cá nhân mình, mình luôn muốn rõ ràng câu chuyện: Tôi khởi nghiệp, tôi muốn chứng minh với bên ngoài và lấy được tiền từ bên ngoài chứ không phải lấy tiền từ bên trong".
"Thực chất, bệ phóng gia đình rất tốt. Nếu mình có 1 bệ phóng gia đình tốt, tỷ lệ thành công sẽ cao. Bản thân mình cũng rất may mắn. Không phải cứ nhất thiết phải lấy trực tiếp ngần này tiền ở nhà đầu tư vào công ty thì mới gọi là tiền từ gia đình đâu. Ví dụ mình được giáo dục, ăn ở này nọ hoặc máy móc bố mẹ mua,... thì nó vẫn sử dụng vốn đầu tư của gia đình. Vì vậy mình nghĩ không nên đặt nặng kiểu 'Tôi không dùng tiền của gia đình'. Nếu mình có nguồn lực và có khả năng thì cứ tận dụng" - Anh nói thêm.
Tuy nhiên Việt Anh cũng không quên nhấn mạnh rằng điều quan trọng ở đây là tư duy độc lập. Với bản thân anh thì sẽ trả lại cho gia đình những thứ đã vay hoặc hoặc hiện tại anh còn mang lại những giá trị khác như tiền, mối quan hệ, kiến thức, kĩ năng để giải quyết các vấn đề của gia đình. "Mình có tiềm lực thì cứ tận dụng còn nếu không tận dụng tài nguyên mà cứ cứng đầu thích 'tôi làm từ 2 bàn tay trắng' thì lại là sự lãng phí" - CEO Spiderum kết luận.
"Nothing To Hot-Thing" là chuỗi talkshow với khách mời là người đứng sau những mô hình start-up, những thương hiệu có ảnh hưởng đến giới trẻ Việt, sở hữu độ nhận diện cao cũng như tạo ra những tiền lệ cho cộng đồng.
Đây không phải là talkshow kinh tế, càng không phải lớp học làm giàu! Tất cả những gì mà buổi trò chuyện này muốn đem lại chính là những câu chuyện truyền cảm hứng để bạn hiểu rằng bất cứ ai trong chúng ta đều có khả năng biến một thứ "from nothing to hot thing", chỉ cần bạn đủ niềm tin vào bản thân cũng như những giá trị mà mình sẽ mang lại!