Hầu hết các tỉnh ở Trung Quốc đã hoạt động trở lại vào hôm 10/2, kết thúc kỳ nghỉ Tết kéo dài. Tuy nhiên, việc một số lượng lớn công nhân quay trở lại từ quê đang là "nỗi đau đầu" đối với chính quyền nước này, khi mối lo ngại về sự lây lan của dịch bệnh ngày càng tăng cao trong thời điểm người lao động đang quay lại làm việc.
Trong khi chính quyền trung ương đã nói rõ rằng việc ngăn chặn dịch bệnh là ưu tiên hàng đầu, thì các nhà lãnh đạo của Đảng nhận thấy rằng họ không thể "đóng băng" ngành sản xuất công nghiệp vô thời hạn, nhất là khi nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng với tốc độ chậm nhất trong nhiều thập kỷ.
Áp lực đối với các tỉnh, thành phố có lượng lao động nhập cư lớn
Tuy nhiên, quy mô của cuộc khủng hoảng do dịch bệnh mà quốc gia này phải đối mặt là cực kỳ lớn. Khoảng 160 triệu người sẽ di chuyển từ quê lên để làm việc trong tuần này, theo Bộ Giao thông Vận tải. Điều này đã gây áp lực lên chính quyền các địa phương, đặc biệt là khu vực ven biển với lượng lao động nhập cư rất lớn.
Theo Li Xunlei, kinh tế gia trưởng tại Zhongtai Securities và thành viên ban tư vấn chính phủ, các trung tâm sản xuất ở vùng ven biển phía đông như Thượng Hải, Tô Châu, Hàng Châu và Thâm Quyến, Đông Quan ở Vùng Vịnh lớn (Greater Bay Area), phải chịu áp lực lớn nhất khi lao động nhập cư quay lại làm việc.
Li nhận định: "Thâm Quyến có mức độ dịch chuyển dân cư lớn nhất, với rất đông khách du lịch và công nhân nhập cư. Hơn nữa, số người đăng kí thường trú mới ở đây cũng tăng nhanh trong 3 năm qua. Thượng Hải là thành phố đông dân nhất Trung Quốc. Là một trung tâm kinh tế, tài chính, giao thương và vận chuyển, quy mô của dân nhập cư là rất lớn và nhiều công nhân đến từ Hồ Nam và An Huy - hiện đang là 'ổ dịch'."
Chính quyền thành phố Thượng Hải cho biết họ sẽ yêu cầu những lao động nhập cư không có nơi cư trú hoặc hay công việc cụ thể trở về quê. Họ cũng khuyến khích các công ty sắp xếp địa điểm làm việc linh hoạt, đặc biệt là các ngành như IT và nghiên cứu khoa học, để người lao động có thể làm việc tại nhà. Theo khảo sát của chính phủ, 70% các nhà sản xuất và hơn 80% công ty phần mềm tại Thượng Hải đã hoạt động trở lại trong tuần này, dù hầu hết nhân viên đều làm việc tại nhà.
Tuần trước, chính quyền thành phố Tô Châu đã yêu cầu địa phương tạm thời không cho phép công nhân từ Hồ Bắc và Chiết Giang quay lại làm việc cho đến khi có thông báo mới. Chính quyền các thành phố Trung Sơn và Phật Sơn của tỉnh Quảng Châu cũng hoãn thời gian làm việc trở lại cho đến ngày 1/3.
Muốn hoạt động trở lại, doanh nghiệp phải xin cấp phép
Trong khi đó, tại Hàng Châu, các công ty phải nộp đơn xin phép đặc biệt, khi được thông qua, thông tin về thân nhiệt của các công nhân sẽ được thông báo hàng ngày lên chính quyền. Hiện tại, chính quyền địa phương này chỉ "bật đèn xanh" cho 1.462 công ty trong gần 30.000 công ty có trụ sở tại đây, tỷ lệ được thông qua chỉ là 5%.
Các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Trung Quốc chịu rủi ro lớn nhất khi quốc gia này thực hiện nỗ lực ngăn chặn dịch bệnh. Một cuộc khảo sát được thực hiện bởi Đại học Thanh Hoa và Bắc Kinh cho thấy 67,1% doanh nghiệp vừa và nhỏ có đủ khoản dự trữ tài chính để duy trì hoạt động trong 2 tháng nếu không có doanh thu. Cuộc khảo sát này cũng cho thấy 30% doanh thu của các công ty sẽ giảm ít nhất một nửa so với năm 2019.
Tuy nhiên, ngay cả khi các doanh nghiệp muốn hoạt động trở lại, họ sẽ phải nộp phạt vì không được sự đồng ý của chính quyền địa phương. 2 công ty điện tử ở Thâm Quyến đã bị đình chỉ hơn 1 tháng, giám đốc của một công ty công nghệ tại Hàng Châu cũng bị tạm giam và doanh nghiệp của ông này cũng bị đình chỉ vì che giấu thông tin để có được giấy phép hoạt động hồi tuần trước.
Đối với những công ty đủ điều kiện để hoạt động trở lại, có thể phải mất đến 1 hoặc 2 tháng để đạt công suất tối đa, một phần là do vấn đề về chuỗi cung ứng, theo Hua Changchun - kinh tế gia trưởng của Guotai Junan Securities. Ông nhận định: "Nếu dịch bệnh diễn ra trong thời gian dài, thì chuỗi cung ứng và các kênh xuất khẩu sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề, gây bất lợi cho nền kinh tế trong trung hạn."
Johnny Sze Chun-hong - giám đốc và phó tổng giám đốc của nhà sản xuất đồ chơi Eastcolight ở Trung Sơn - Quảng Đông, cho biết ông sẽ không mở cửa công ty cho đến ngày 24/2 để chờ các nhà cung cấp ở tuyến trên. Sze chia sẻ: "Chúng tôi nghĩ chờ đợi thêm một tuần nữa sẽ là biện pháp an toàn hơn. Một số nhân vẫn chưa thể quay lại nhà máy vì điều kiện đi lại bị thắt chặt và chúng tôi cũng phải chờ các nhà máy sản xuất chuỗi cung ứng khác làm việc trở lại. Chúng tôi gần như ở cuối dây chuyền sản xuất."
Ngay cả các công ty được cấp phép hoạt động trở lại cũng phải đối mặt với "rào cản" kiểm dịch. Arthur Lee Kam-hung - giám đốc điều hành của Hong Kong X’tals, cho biết ông bất ngờ phải thông báo với nhân viên về việc họ phải cách ly trong ký túc xá 7 đến 14 ngày sau khi quay lại nhà máy ở Huệ Giang, phía đông nam tỉnh Quảng Đông.
Lee cho hay: "Mọi thứ thật sự hỗn loạn. Ban đầu, chúng tôi đã lên kế hoạch cho 1/4 nhân viên bắt đầu làm việc vào ngày 10/2, số còn lại là vào ngày 12/2. Chúng tôi thật sự bất ngờ vì phải chờ đợi thêm 7 ngày. Khách hàng quốc tế đang phàn nàn về việc chúng tôi chậm trễ khi giao sản phẩm."
Khi nhà máy mở cửa trở lại, Lee cho biết ông không quá lo ngại về tình trạng lây lan của dịch bệnh, bởi các biện pháp phòng ngừa đã được áp dụng. Công nhân sẽ đeo khẩu trang, nhiệt độ sẽ được kiểm tra 2 lần mỗi ngày và nhân viên bị sốt sẽ phải về nhà ngay lập tức. Ông nói: "Sẽ không sao miễn là chúng tôi có khẩu trang. Nhưng đây lại là mối lo ngại khác, vì chúng tôi không có đủ khẩu trang tồn kho trong 2 tuần nữa."
Tham khảo SCMP