Bệnh hay gặp ở người trưởng thành
Theo PGS.TS Đồng Văn Hệ, Chủ tịch Hội phẫu thuật thần kinh Asean, Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật Thần kinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết: Bệnh lý u tuyến yên hay gặp ở người trưởng thành. Nhiều nghiên cứu cho thấy, cứ 10 người trưởng thành có 1 người bị u tuyến yên.
Phần lớn những khối u tuyến yên này rất nhỏ, không có triệu trứng lâm sàng hoặc không bao giờ có dấu hiệu gì và không cần điều trị. Người bệnh u tuyến yên phải điều trị chiếm tỷ lệ rất thấp. Khối u tuyến yên chiếm 25% khối u trong sọ được phẫu thuật.
Giống phần lớn các khối u trong sọ hoặc khối u khác, nguyên nhân gây bệnh khối u tuyến yên chưa rõ. Một số ít trường hợp có tính di truyền như gia đình bị bệnh khổng lồ (gigantism).
Dựa theo tế bào tiết nội tiết tố có thể chia u tuyến yên thành hai nhóm: U tăng tiết và u không tăng tiết.
Theo kích thước cũng chia u tuyến yên thành hai nhóm: U tuyến yên nhỏ (Microadenoma) là u tuyến yên nhỏ hơn 1cm, u tuyến yên lớn (Macroadenoma) là u tuyến yên lớn hơn hoặc bằng 1cm.
Dựa theo tốc độ phát triển chia u tuyến yên thành hai nhóm: U tuyến yên phát triển chậm và U tuyến yên phát triển nhanh (aggressive pituitary adenoma).
PGS Hệ đang xem phim chụp hình ảnh khối u của bệnh nhân.
Dấu hiệu u tuyến yên
PGS.TS Đồng Văn Hệ cho biết: "U tuyến yên thường không phải là ung thư và do đó không di căn đến các bộ phận khác của cơ thể. Tuy nhiên, khi tăng trưởng, chúng có thể chèn ép lên các thần kinh và mạch máu quan trọng.
Biến chứng nghiêm trọng nhất là tình trạng mất thị lực hoàn toàn xảy ra khi thần kinh thị giác bị hủy hoại nặng. Bản thân khối u hoặc việc cắt bỏ khối u có thể dẫn đến mất cân bằng nội tiết vĩnh viễn. Cần xử trí bằng liệu pháp bổ sung hormon".
Người bệnh bị u tuyến yên phụ thuộc nhiều vào loại nội tiết tố khối u tiết ra, kích thước, vị trí, mức độ phát triển của khối u.
Nếu khối u tăng tiết prolactin khiến người bệnh bị mất kinh nguyệt, chậm kinh nguyệt, rối loạn kinh nguyệt, vô sinh, tiết sữa ở vú (mặc dù không có thai, không có kinh).Một số người đi chữa vô sinh nhiều năm mới phát hiện bị u tuyến yên tăng tiết prolactin. Người bệnh nam giới có thể bị giảm ham muốn tình dục, giảm hoặc mất cương, bất lực.
Tăng tiết nội tiết tố tăng trưởng GH (growth hormone) gây cho người bệnh xuất hiện nhiều rối loạn như to đầu chi, mặt to, trán rộng, trán dô, cằm rộng, môi dày, da thô, bàn chân và ngón chân to (người bệnh không tìm được giầy vừa chân), bàn tay và ngón tay to (không đeo được nhẫn)…
U tuyến yên tăng tiết ACTH gây bệnh Cushing. Người bệnh thường có dấu hiệu tăng cân, vết rạn da ở bụng, đùi, tay… cơ nhẽo, bụng to, tay chân nhỏ.
Trường hợp khối u tuyến yên không tăng tiết chèn ép tế bào tuyến yên lành làm suy tuyến yên, giảm tiết các nội tiết tố gây các dấu hiệu như bất lực, vô sinh, rụng lông, mất ngon miệng, mệt mỏi, da khô, chậm phát triển hay chậm dậy thì ở trẻ em…
Một số trường hợp chảy máu trong u tuyến yên có thể gây dấu hiệu suy tuyến yên cấp với các dấu hiệu suy tuyến yên xuất hiện nhanh, đau đầu nhiều, đau đầu dữ dội, nhìn mờ nhanh. Suy tuyến yên do u tuyến yên chảy máu là một cấp cứu ngoại khoa thần kinh cần phải được xử trí nhanh, đúng và kịp thời.
Khối u tuyến yên nằm ngay ở hố yên, phía dưới giao thoa thị giác nên khi u lớn sẽ làm cho người bệnh bị nhiều rối loạn nhìn như nhìn mờ, bán manh. Khi bị bán manh, người bệnh chỉ nhìn thấy hình ảnh ngay phía trước mặt, không nhìn được vật ở phía bên ngoài thái dương (bán manh thái dương), hoặc không nhìn thấy vật ở phía trong (bán manh phía mũi).
số người bệnh nhận thấy được dấu hiệu bán manh, một số chỉ được bác sĩ phát hiện khi khám bệnh.
Ngoài ra, khi u chèn ép trong sọ gây tăng áp lực trong sọ như đau đầu, nôn, buồn nô, rối loạn ý thức… thậm chí hôn mê.
Đọc các bài viết tác giả Ngọc Minh để nắm bắt thông tin y tế, sức khỏe mới nhất.