Đây là nhận định của ThS.BS. Nguyễn Hiền Minh, Phó trưởng Đơn vị Tiêm chủng, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM về biến thể Omicron BA.5 vừa xuất hiện tại Việt Nam.
ThS.BS. Nguyễn Hiền Minh cho hay theo quy luật tự nhiên, virus luôn biến đổi và SARS-CoV-2 cũng không ngoại lệ. Kể từ khi xuất hiện vào năm 2019, virus SARS-CoV-2 đã có nhiều đột biến, trong đó Omicron hiện là biến thể gây bệnh phổ biến nhất hiện nay. Điều nguy hiểm là biến thể này đã có nhiều đột biến và hình thành nhánh phụ, trong đó có BA.5.
Vào đầu năm 2022, biến thể phụ mới BA.5 được phát hiện lần đầu tiên tại Nam Phi, hiện nay đã lan sang hơn 60 quốc gia trên thế giới. Việt Nam cũng đã ghi nhận những ca nhiễm BA.5.
ThS.BS. Nguyễn Hiền Minh phân tích thêm: "BA.5 mang nhiều đột biến trên protein gai, khiến cho độ bám của virus vào tế bào của vật chủ nhanh và dễ dàng hơn. Ngoài ra, những đột biến này cho phép virus lẩn tránh hệ miễn dịch phát hiện sớm, do đó người có miễn dịch nhờ tiêm vắc xin hay từng mắc COVID-19 trước đó vẫn có thể bị nhiễm lại.
Dự báo biến thể BA.5 của Omicron không nguy hiểm như Delta trước đây nhưng theo cảnh báo của WHO thì diễn biến sắp tới khó lường và rất có thể gây ra một làn sóng dịch mới".
Biến thể BA.5 của Omicron, ảnh minh hoạ.
Triệu chứng điển hình khi nhiễm BA.5
ThS.BS. Nguyễn Hiền Minh thông tin một số quốc gia đã ghi nhận sự gia tăng các trường hợp mắc biến thể BA.5. Điều đáng lưu ý là số ca nhập viện cho nhiễm biến thể Omicron BA.5 cũng gia tăng.
Theo các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, biến thể BA.5 phát triển nhanh tại phổi và gây triệu chứng bệnh nghiêm trọng trên chuột hamster. Tuy nhiên cho đến nay không có bằng chứng lâm sàng cho thấy biến thể BA.5 khiến bệnh COVID-19 nặng hơn trên người.
"CDC Mỹ đã liệt kê 4 triệu chứng điển hình khi mắc Omicron, trong đó bao gồm cả Omicron BA.5: ho; mệt mỏi; nghẹt mũi; chảy nước mũi", bác sĩ Hiền Minh nói.
ThS.BS. Nguyễn Hiền Minh cũng nhấn mạnh thêm BA.5 mang những đặc tính có thể lẩn trốn hệ miễn dịch, trong đó bao gồm cả khả năng lẩn tránh kháng thể tạo ra từ lần tiêm vắc xin hay lần mắc COVID-19 trước đó (thậm chí cả kháng thể tạo ra nhờ từng nhiễm các phiên bản trước đó của Omicron). Điều này lý giải tại sao BA.5 lại lây lan nhanh hơn các biến thể phụ khác của Omicron.
Bằng chứng sơ bộ từ nghiên cứu cho thấy những người chưa từng được tiêm vắc xin mà bị nhiễm những phiên bản trước đó của Omicron, chẳng hạn như BA.1, vẫn có thể tái nhiễm BA.5.
"Những trường hợp tử vong thường gặp ở người cao tuổi, hệ miễn dịch suy yếu, người mắc bệnh lý nền đi kèm hoặc người chưa được tiêm phòng vắc xin", ThS.BS. Nguyễn Hiền Minh nhấn mạnh.
Vì sao cần phải tiêm vắc xin nhắc lại?
Trước câu hỏi tiêm vắc xin COVID-19 có giúp bảo vệ trước biến thể BA.5 hay không, ThS.BS. Nguyễn Hiền Minh cho biết hiện nay vẫn chưa có vắc xin nhắm trúng đích vào biến thể mới BA.5. Giống như các biến thể Omicron đã xuất hiện trước, BA.5 cũng có thể né tránh một phần miễn dịch, song vắc xin vẫn thể hiện được hiệu quả trong việc giảm nguy cơ bệnh tiến triển nặng hoặc giảm tỷ lệ tử vong.
Tiêm vắc xin COVID-19, ảnh Nam Nguyễn.
"Các nghiên cứu tại Việt Nam và trên thế giới cho thấy kháng thể sau tiêm vắc xin liều cơ bản hoặc bị nhiễm bệnh COVID-19 sẽ giảm đáng kể sau 10-19 tuần, đặc biệt với biến thể Omicron. Và thật sự là BA.5 không phải là biến thể cuối cùng của virus gây bệnh COVID-19. Vì vậy chúng ta cần tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng chống dịch phù hợp cũng như tiêm chủng theo lịch tiêm được Bộ Y tế khuyến cáo. Các mũi nhắc lại sẽ giúp gia tăng nồng độ kháng thể, bảo vệ cơ thể khỏi tình trạng bệnh diễn tiến nặng hoặc tử vong, đặc biệt trong tình hình các biến thể mới liên tục xuất hiện trong tương lai", ThS.BS. Nguyễn Hiền Minh nhấn mạnh.
Hiện nay, tại Việt Nam, việc tiêm mũi nhắc lại lần 2 (mũi thứ 4) được chỉ định cho các đối tượng:
- Người từ 50 tuổi trở lên.
- Người từ 18 tuổi trở lên mà khả năng miễn dịch bị suy giảm từ mức độ vừa đến nặng.
- Người từ 18 tuổi trở lên thuộc trường hợp có nguy cơ cao bị bệnh như cán bộ y tế, tuyến đầu hoặc công nhân hiện đang lao động tại các khu công nghiệp.