Hệ thống thanh toán bằng đồng rúp đang có hiệu lực
Hãng tin RT (Nga) dẫn lời Thư ký báo chí Điện Kremlin Dmitry Peskov hôm 9/6 cho biết, quy định thanh toán bằng đồng rúp đang có hiệu lực và tất cả khách hàng mua khí đốt từ chối thanh toán bằng đồng rúp đã bị cắt nguồn cung.
"Hệ thống mới đang hoạt động, những bên mua khí đốt đã làm việc theo hệ thống mới, tất cả đều tuân thủ quy định trong sắc lệnh liên quan của Tổng thống Nga", ông Peskov nói trong cuộc họp báo thường kỳ.
Thư ký Báo chí Điện Kremlin cho biết thêm, hiện Moscow không có kế hoạch cắt giảm nguồn cung khí đốt mới.
Cơ chế thanh toán mới được Moscow đưa ra từ ngày 1/4 và chỉ áp dụng cho các quốc gia đã áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Nga. Cơ chế mới yêu cầu người mua phải mở hai tài khoản tại Gazprombank - một bằng đồng rúp và một bằng ngoại tệ. Người mua có thể gửi loại tiền mà họ lựa chọn vào tài khoản ngoại tệ, ngân hàng Nga tự động đổi tiền tệ sang rúp, sau đó được chuyển vào tài khoản rúp của khách hàng để thanh toán cho Gazprom.
Các nước Liên minh châu Âu EU bao gồm Hà Lan, Ba Lan và Phần Lan, cũng như một số công ty ở Đan Mạch và Đức, đã từ chối tuân thủ và bị cắt nguồn cung cấp khí đốt. Những khách hàng khác, như MVM của Hungary, RWE và Uniper của Đức, đã đồng ý với phương thức thanh toán mới và tiếp tục nhận khí đốt của Nga.
Nhiều quốc gia chấp nhận thanh toán bằng đồng rúp trong giao dịch với Nga. Ảnh: RT
Bị cấm nhưng dầu Nga xuất khẩu sang EU tăng vọt
The Economist trích dẫn số liệu của Argus Media ngày 7/6 cho biết, nguồn cung dầu của Nga cho EU đã tăng 14% trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 4, từ 750.000 lên 857.000 thùng/ngày. Điều này xảy ra khi Brussels kêu gọi ngừng hoàn toàn việc nhập khẩu năng lượng từ Nga.
Theo báo cáo, lệnh cấm vận mới nhất của EU đối với dầu mỏ của Nga chỉ áp dụng đối với các sản phẩm dầu vận chuyển bằng đường biển, hiện chiếm 75% hàng hóa nhập khẩu từ Moscow. Dầu được cung cấp bằng đường ống cho một số quốc gia ở Trung và Đông Âu được miễn trừ tạm thời.
Đức, khách hàng lớn nhất của Nga ở EU, đã giảm nhập khẩu qua đường ống Druzhba kể từ khi xung đột bùng nổ ở Ukraine. Druzhba là một trong những mạng lưới đường ống dẫn dầu dài nhất và lớn nhất trên thế giới, với khoảng 4.000 km chạy từ Đông Nga đến các nhà máy lọc dầu ở Cộng hòa Séc, Đức, Hungary, Ba Lan và Slovakia. Vào tháng 1, 50% lượng dầu nhập khẩu từ Nga sang Đức đi qua đường ống Druzhba và đến tháng 4, tỷ lệ giảm xuống còn khoảng 1/3.
Cộng hòa Séc và Slovakia cho biết họ ủng hộ lệnh cấm nhập khẩu dầu Nga thông qua Druzhba, nhưng muốn có thời gian điều chỉnh từ hai đến ba năm. Trong khi đó, Thủ tướng Hungary Viktor Orban đã phản đối lệnh cấm hoàn toàn đối với nhập khẩu dầu của Nga. Ông nói rằng điều này giống như thả một "quả bom nguyên tử" vào nền kinh tế Hungary.
Theo Economist, có rất ít tác động tài chính khiến các nhà máy lọc dầu từ bỏ nguồn cung của Nga trong bối cảnh dầu thô Urals đang giao dịch thấp hơn đáng kể so với dầu Brent chuẩn quốc tế. Dữ liệu của Argus Media cho thấy, các nhà máy lọc dầu nhập khẩu qua đường ống này đã mua dầu Nga với giá chiết khấu lên tới 40 USD/thùng so với giá dầu Brent vào tháng trước.
Châu Âu có thể phải phân bổ nhiên liệu
Người đứng đầu Cơ quan Năng lượng Quốc tế IEA, Fatih Birol, cho biết cuộc khủng hoảng năng lượng hiện nay có thể là một trong những cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất và kéo dài nhất trong lịch sử và các nước châu Âu sẽ bị ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng.
Châu Âu có thể phải đối mặt với tình trạng khan hiếm nhiên liệu. Ảnh: Reuters
Trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Đức Der Spiegel, ông Birol nói rằng bụi phóng xạ từ các sự kiện ở Ukraine có khả năng làm cho cuộc khủng hoảng năng lượng hiện nay tồi tệ hơn cuộc khủng hoảng những năm 1970.
"Hồi đó chỉ là khủng hoảng dầu mỏ. Giờ đây, chúng tôi đối mặt với cuộc khủng hoảng dầu mỏ, khủng hoảng khí đốt và khủng hoảng điện cùng một lúc", ông Birol nói, Nga là "nền tảng của hệ thống năng lượng toàn cầu khi là nước xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới, nhà xuất khẩu khí đốt lớn nhất thế giới và nhà cung cấp than đá hàng đầu.
Như một phần của các biện pháp trừng phạt, EU đã đưa ra các hạn chế đối với nhiên liệu hóa thạch của Nga và cam kết loại bỏ dần các biện pháp này.
Giám đốc IEA cảnh báo rằng, các quốc gia ở châu Âu phụ thuộc nhiều hơn vào khí đốt của Nga đang phải đối mặt với một "mùa đông khó khăn", vì "khí đốt có thể phải được phân bổ". Bình luận của ông được đưa ra khi nhà cung cấp khí đốt nhà nước Gazprom của Nga cắt nguồn cung cho một số công ty năng lượng ở Đức, Đan Mạch, Hà Lan và các quốc gia khác, sau khi họ từ chối thanh toán bằng đồng rúp.
Để cố gắng và giảm thiểu tác động, các quốc gia EU nên mua càng nhiều khí đốt càng tốt thông qua các đường ống từ Na Uy hoặc Azerbaijan và nhập khẩu thêm khí thiên nhiên hóa lỏng LNG. Theo ông Birol, các nhà máy nhiệt điện than cũng có thể thay thế một phần các nhà máy nhiệt điện khí.
Quan chức này cho biết mùa hè sắp tới ở EU và Mỹ có thể sẽ khó khăn do thị trường dầu thô thắt chặt. Ông cảnh báo rằng khi kỳ nghỉ lễ cao điểm bắt đầu, nhu cầu nhiên liệu sẽ tăng lên, dẫn đến tình trạng dầu diesel hoặc xăng khan hiếm, đặc biệt là ở châu Âu.
Nga tăng cường xuất khẩu dầu sang châu Á
Hãng tin Reuters cho hay, Nga đang tăng cường xuất khẩu dầu từ cảng Kozmino sang các nước châu Á.
Theo đó, công ty dầu mỏ Transneft của Nga đã tăng lượng dầu thô được bơm tới Kozmino qua tuyến đường dầu chính ở châu Á, đường ống Đông Siberia Thái Bình Dương (ESPO), thêm 70.000 thùng mỗi ngày (bpd).
Có khả năng Kozmino sẽ tăng từ mức trung bình khoảng 750.000 thùng/ngày hiện nay lên khoảng 900.000 thùng/ngày trong những tháng tới. Năm 2021, Kozmino đã vận chuyển khoảng 720.000 thùng/ngày (35,1 triệu tấn).
Xuất khẩu dầu của ESPO từ Kozmino dự kiến sẽ đạt mức cao nhất mọi thời đại khoảng 880.000 thùng/ngày vào tháng 7, hai nguồn tin thân cận của Reuters cho biết. Đường ống ESPO, kết nối các mỏ dầu ở Siberia đi qua Kozmino tới những khách hàng ở châu Á như Trung Quốc, có tổng công suất là 1,64 triệu thùng/ngày.
Moscow trước đó cho biết họ hy vọng sẽ định hướng xuất khẩu năng lượng từ hướng tây sang hướng đông, để đáp ứng nhu cầu đang tăng cao của châu Á. Theo Bloomberg, các nước châu Á lần đầu tiên trở thành nhà nhập khẩu dầu lớn nhất của Nga vào tháng 4/2022.
Các công ty Trung Quốc và Ấn Độ đã tăng cường mua dầu thô của Nga trong ba tháng qua, với mong muốn tận dụng mức chiết khấu. Thống kê cho thấy xuất khẩu dầu của Nga sang Ấn Độ đã tăng gần 25 lần trong tháng 5 so với cùng kỳ năm ngoái.