Ở ngôi làng Costesti thuộc đất nước Rumani (quốc gia nằm ở phía Đông Nam châu Âu), người ta phát hiện ra một loại đá đặc biệt có tên Trovant. Đây là từ đồng nghĩa với cụm từ trong tiếng Đức "Sandsteinkonkretionen" (xi măng cát).
Đối với những tảng đá bình thường, dù mưa hay không mưa kích thước của chúng vẫn không thay đổi qua hàng trăm năm, trừ khi có tác động nước chảy hoặc va đập, ma xát...
Nhưng đá Trovant lại có khả năng đặc biệt, ngỡ chỉ có trong các bộ phim khoa học viễn tưởng. Đó là nở ra như nấm (co lại khi khô) và thậm chí còn có thể tự di chuyển. Sự lạ đó đã khiến người dân địa phương ở thị trấn nhỏ Costesti tin rằng chúng có thể phát triển như những sinh vật sống.
Trovant - một hiện tượng địa chất kỳ ảo
Ngay từ vẻ bề ngoài, Trovant đã khiến người ta cảm thấy tò mò. Trovant có tất cả các hình dạng và kích thước khác nhau. Một vài trong số chúng giống như những viên sỏi bạn có thể ném xuống hồ. Một số khác cao tới 4,5 mét. Có hàng trăm Trovant đã được tìm thấy ở ít nhất 20 địa điểm khác nhau thuộc Romania.
Khi tiếp xúc với nước, những viên đá nhỏ từ 6 đến 8mm sẽ phình to ra và đạt kích thước từ 6 đến 10m. Một số viên đá còn tự di chuyển mà không có bất kỳ tác động nào. Hiện tượng bí ẩn này đã thu hút sự chú ý của nhiều nhà khoa học.
Nguyên nhân nào gây ra bất thường này?
Theo tìm hiểu của các nhà khoa học, Trovant là những khối rắn, cứng được hình thành do sự kết tủa của xi măng khoáng. Chúng thường được tìm thấy trong đá hoặc đất trầm tích, và thường có hình cầu và hình dạng hơi bất thường. Nói cách khác, chúng trông giống như những cây nấm.
Từ thế kỷ 18, các nhà khoa học đã nhận ra sự kỳ lạ về mặt địa chất của các Trovant. Chúng có rất nhiều kích thước, hình dạng khác nhau. Thậm chí, người ta đã nghĩ rằng chúng là trứng khủng long, hóa thạch thực vật hoặc thậm chí là dấu tích do người ngoài hành tinh để lại.
Tuy nhiên, qua nghiên cứu sâu hơn, người ta cho rằng những trận động đất từ cách đây 6 triệu năm là nguồn gốc xuất hiện của những tảng đá kỳ lạ này. Khi cắt đôi tảng đá, người ta nhìn thấy những đường vân giống trong thân cây gỗ.
Hàng triệu năm trước, sóng xung kích từ Trái đất đã nén chặt trầm tích cát. Điều này làm cô đặc xi măng đá vôi và hình thành các Trovant. Các nhà nghiên cứu ước tính rằng chúng chỉ '"phát triển thêm" khoảng 4-5cm trong suốt 1.200 năm.
Giải thích cho hiện tượng phình ra sau mưa, các nhà khoa học cho rằng cấu tạo bên trong Trovant là các lõi đá cứng, bên ngoài là lớp vỏ cấu tạo từ cát. Sở dĩ chúng có thể phình to bất thường sau khi gặp nước là vì bên dưới lớp vỏ đá là một hàm lượng khoáng vật cao. Khi bề mặt đá thấm nước, loại khoáng chất này bắt đầu gây sức ép với lớp cát bên ngoài và khiến khối đá phình to ra.
Tuy nhiên đó vẫn chỉ là một lý thuyết. Chưa có bất kỳ nghiên cứu, tài liệu hay các thí nghiệm nào đưa ra kết luận thuyết phục giải thích về hiện tượng ở những tảng đá huyền diệu này.
Năm 2004, khu bảo tồn đá Trovant đã chính thức đi vào hoạt động, được tổ chức UNESCO bảo vệ.
Đây là điểm thu hút khách du lịch nổi tiếng ở Rumani. Không chỉ khách du lịch mà cả người dân địa phương cũng rất tò mò về loại đá kỳ diệu này.
Nguồn: Atlasobscura, Sciencealert