Một đợt bùng phát bệnh đậu mùa khỉ gần đây trên khắp Mỹ, Châu Âu, Úc và Trung Đông đã gây khó khăn cho các chuyên gia y tế và đang có nguy cơ lây lan rộng hơn. Tính đến ngày 25/5, đã có 346 trường hợp được xác nhận và nghi ngờ ở 22 quốc gia bên ngoài châu Phi, nơi vi-rút lưu hành, theo Our World in Data.
Đây là lần đầu tiên vi-rút này lây lan trong cộng đồng. Trong thời gian đầu, các ca bệnh đều là những người đi đến vùng có dịch bệnh lây lan hoặc động vật nhập khẩu mang vi-rút. Sau đó, phần lớn các trường hợp mới lây lan qua đường tình dục.
Tổ chức Y tế Thế giới đã cảnh báo rằng bất kỳ ai cũng có thể có nguy cơ nhiễm vi-rút. Trẻ em, phụ nữ có thai và người bị suy giảm miễn dịch được coi là có nguy cơ đặc biệt. "Bất kỳ ai tiếp xúc gần với người bị lây nhiễm đều có nguy cơ mắc bệnh", theo một thông cáo trên trang web của WHO.
Người đứng đầu Viện Vi trùng học của Các lực lượng vũ trang Đức Roman Woelfel làm việc trong phòng thí nghiệm tại TP Munich, ngày 20/5, sau khi nước này phát hiện ca đậu mùa khỉ đầu tiên.
Bệnh đậu mùa khỉ là một bệnh hiếm gặp do một loại vi-rút cùng họ với bệnh đậu mùa gây ra, nhưng ít nghiêm trọng hơn. Việc tiêm phòng có hiệu quả chống lại bệnh đậu mùa khỉ lên đến 85%.
WHO cho biết không cần thiết phải tiêm chủng hàng loạt để chống lại sự gia tăng đột biến của các ca nhiễm. Tuy nhiên, với tốc độ bùng phát và chưa rõ nguyên nhân, cơ quan y tế công cộng kêu gọi mọi người thực hiện các biện pháp phòng ngừa an toàn để giúp kiểm soát sự lây lan của dịch bệnh.
Bảo vệ bản thân chống lại bệnh đậu mùa ở khỉ
Mặc dù các chuyên gia y tế đồng ý rằng đợt dịch bệnh này sẽ không gây ra quá nhiều rủi ro đối với công chúng. Tuy nhiên, mọi người nên thực hiện một số biện pháp phòng ngừa để giảm nguy cơ nhiễm vi-rút.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ, Dịch vụ Y tế Quốc gia của Vương quốc Anh và WHO đã đưa ra một số khuyến nghị. Mọi người nên tránh tiếp xúc với những người gần đây được chẩn đoán nhiễm vi-rút hoặc những người có thể đã bị nhiễm, đeo khẩu trang nếu bạn tiếp xúc gần với người có triệu chứng. Bên cạnh đó, hãy sử dụng bao cao su và theo dõi các triệu chứng nếu gần đây bạn đổi người yêu.
Tránh tiếp xúc với động vật có thể mang vi-rút, bao gồm động vật bị bệnh hoặc chết, đặc biệt là những động vật có tiền sử nhiễm bệnh, chẳng hạn như khỉ, động vật gặm nhấm và chó đồng cỏ. Hãy vệ sinh tay thật kỹ lưỡng, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với động vật hoặc người bị nhiễm, hoặc nghi ngờ nhiễm bệnh. Ví dụ, rửa tay bằng xà phòng và nước hoặc sử dụng chất khử trùng tay có cồn.
Hình ảnh dưới kính hiển vi cho thấy virus đậu mùa khỉ trong mẫu bệnh phẩm của một bệnh nhân
Ngoài ra, sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân khi chăm sóc bệnh nhân đã xác nhận hoặc nghi ngờ nhiễm bệnh đậu mùa khỉ. Nhớ đảm bảo ăn chín uống sôi. Bệnh đậu mùa ở khỉ cũng có thể lây truyền qua các bề mặt và vật liệu, vì vậy bạn nên tránh chạm vào các vật liệu đã tiếp xúc với người hoặc động vật bị bệnh.
Tiến sĩ Scott Gottlieb, cựu ủy viên FDA, cho biết: "Đây là một loại vi-rút siêu bền có thể sống được bên ngoài vật chủ là con người, vì vậy nó có thể bám vào các vật thể như chăn và những thứ tương tự. Mọi người nên thường xuyên giặt quần áo và ga trải giường ở nhiệt độ cao", Emmanuel Andre, giáo sư y khoa tại Đại học Ku Leuven của Bỉ, đưa ra khuyến cáo.
Tuy nhiên, ông cho biết công chúng không nhất thiết phải tránh các khu vực công cộng, taxi, khu mua sắm và khách sạn. Ông nói: "Dân số nói chung không cần phải thực hiện nhiều biện pháp phòng ngừa quá phức tạp. Còn những người thuộc nhóm dân số sống trong môi trường có nguy cơ cao thì nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa bổ sung".
Phải làm gì nếu bạn bị bệnh đậu mùa ở khỉ
Nếu nghi ngờ mình có thể đã mắc bệnh đậu mùa khỉ, bạn nên cách ly bản thân không tiếp xúc cơ thể với những người khác và đi khám ngay lập tức.
Các triệu chứng ban đầu của bệnh đậu mùa khỉ bao gồm sốt, nhức đầu, đau cơ, sưng tấy và đau lưng. Các vết phát ban và tổn thương sau đó thường nổi lên trên mặt, bàn tay, bàn chân, mắt, miệng hoặc bộ phận sinh dục trong vòng một đến năm ngày. Các nốt phát ban đó sẽ biến thành những nốt sần và sau đó là mụn nước, bên trong chứa đầy chất dịch màu trắng trước khi vỡ ra và đóng vảy.
Tuy nhiên, nhiều triệu chứng của vi-rút có thể dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác, chẳng hạn như thủy đậu, mụn rộp hoặc giang mai, do đó, việc xác nhận y tế là rất quan trọng. Nếu được chẩn đoán mắc bệnh đậu mùa khỉ, bạn sẽ cần phải cách ly cho đến khi hết vi-rút. Bệnh thường nhẹ và hầu hết mọi người có thể hồi phục trong vòng hai đến bốn tuần.
Mặc dù lời khuyên y tế hiện khác nhau giữa các quốc gia, nhưng Dịch vụ Y tế Quốc gia của Vương quốc Anh lưu ý rằng bạn có thể cần phải ở lại bệnh viện chuyên khoa để ngăn ngừa việc lây lan sang người khác.