Tăng trưởng chiều cao ở trẻ cần sự kết hợp của nhiều yếu tố từ dinh dưỡng, vận động đến giấc ngủ. Không những vậy, chiều cao của bé còn bị chi phối bởi tốc độ phát triển, hoạt động của hormone tăng trưởng và hormone sinh dục ở từng giai đoạn. Nhiều mẹ cho rằng nếu tập trung phát triển chiều cao trong giai đoạn từ 0-2 tuổi thì sau này con sẽ rất cao.
Dưới đây là một số giải đáp đến từ bác sĩ Nguyễn Việt Thanh - bác sĩ chuyên ngành Nhi khoa - bệnh viện đa khoa Hoàn Mỹ Minh Hải tại TP. Cà Mau.
Từ 0-2 tuổi, trẻ phát triển chiều cao như thế nào?
Đây là giai đoạn trẻ phát triển chiều cao nhanh chóng và đáng kể. Theo các nghiên cứu y tế, đây là giai đoạn phát triển chiều cao nhanh nhất trong cuộc đời của một người. Trung bình, trẻ em tăng chiều cao từ 20-30cm trong khoảng thời gian này. Trong suốt giai đoạn này, trẻ em phát triển tăng trưởng nhanh chóng và cần được cung cấp đầy đủ dưỡng chất, bao gồm đạm, chất béo, carbohydrates, vitamin và khoáng chất để hỗ trợ cho sự phát triển của hệ thần kinh và xương. Chính vì thế, việc chăm sóc dinh dưỡng đúng cách là rất quan trọng để đảm bảo trẻ phát triển toàn diện, bao gồm chiều cao cũng như khả năng miễn dịch và sức khỏe nói chung.
Trong độ tuổi này mẹ cần làm những gì để con phát triển chiều cao?
Để con phát triển chiều cao tối đa trong giai đoạn từ 0-2 tuổi, mẹ cần đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ. Các loại thực phẩm giàu đạm như sữa và sản phẩm từ sữa, thịt, cá, đậu và đậu phụ, các loại rau củ, trái cây tươi có thể giúp cung cấp đủ protein, canxi, vitamin và khoáng chất cần thiết cho sự phát triển chiều cao của trẻ. Bên cạnh đó, việc nuôi dưỡng cho con bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời cũng rất quan trọng, vì sữa mẹ chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển toàn diện của trẻ, đặc biệt là sự phát triển chiều cao. Ngoài ra, mẹ cần chú ý đến việc cung cấp cho trẻ một môi trường sống và sinh hoạt lành mạnh, đảm bảo giấc ngủ đủ và đúng thời gian để giúp trẻ phát triển tốt nhất. Bên cạnh đó, tăng cường hoạt động vận động, tập thể dục thường xuyên cũng giúp cho trẻ có cơ hội tăng cường sức khỏe và phát triển chiều cao.
Nếu tập trung phát triển chiều cao trong giai đoạn từ 0-2 tuổi thì sau này con sẽ rất cao?
Không hoàn toàn đúng. Việc tăng chiều cao phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như di truyền, môi trường, dinh dưỡng và hoạt động vận động thể chất. Mặc dù giai đoạn từ 0-2 tuổi là giai đoạn phát triển chiều cao nhanh nhất, nhưng sự phát triển chiều cao của trẻ sẽ tiếp tục trong suốt quá trình tuổi trẻ và dần chậm lại khi trẻ tiến vào độ tuổi trưởng thành. Việc cung cấp dinh dưỡng đầy đủ và hợp lý, tạo cơ hội cho trẻ vận động thể chất và giấc ngủ đủ cũng rất quan trọng trong quá trình phát triển chiều cao của trẻ.
Ngoài giai đoạn 0-2 tuổi thì con sẽ phát triển chiều cao thời điểm nào?
Trẻ sẽ tiếp tục phát triển chiều cao trong suốt giai đoạn tuổi trẻ, từ khoảng 3 đến 18 tuổi. Tuy nhiên, tốc độ phát triển sẽ chậm lại so với giai đoạn từ 0-2 tuổi. Trong giai đoạn từ 3 đến 9 tuổi, trẻ sẽ phát triển chiều cao với tốc độ trung bình khoảng 6-7cm mỗi năm. Trong giai đoạn từ 10 đến 14 tuổi, tốc độ tăng chiều cao tăng lên khoảng 8-10cm mỗi năm. Sau đó, trong giai đoạn từ 15 đến 18 tuổi, trẻ sẽ tiếp tục tăng chiều cao với tốc độ trung bình khoảng 5-6cm mỗi năm. Trong các giai đoạn này, dinh dưỡng là rất quan trọng để hỗ trợ cho sự phát triển chiều cao và phát triển toàn diện của trẻ. Trẻ cần được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng bao gồm các chất đạm, canxi, vitamin D, vitamin C, vitamin A và các khoáng chất như sắt, kẽm, magiê và photpho. Nguồn dinh dưỡng này có thể được cung cấp từ các thực phẩm khác nhau như sữa và sản phẩm từ sữa, thịt, cá, đậu và đậu phụ, các loại rau củ quả, trái cây tươi, hạt và các sản phẩm từ ngũ cốc.
Làm thế nào để trẻ phát triển chiều cao trong những thời điểm vàng?
Dinh dưỡng đúng và đủ, vận động khoa học, giấc ngủ tốt, môi trường sống lành mạnh, tinh thần vui vẻ… là yếu tố đóng vai trò quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng tầm vóc của trẻ trong mọi giai đoạn, đặc biệt vào thời điểm vàng.
1. Dinh dưỡng
- Trẻ nên có 1 chế độ ăn uống cân bằng và đa dạng các nhóm chất: tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất.
- Giúp trẻ xây dựng thói quen ăn đa dạng các loại rau củ quả để trẻ lấy đủ vitamin khoáng.
- Ưu tiên lựa chọn các thực phẩm giàu canxi như: tôm, cua, trứng, phô mai... trong chế độ ăn của trẻ. Ví dụ để tăng lượng canxi trong ngày cho trẻ, thay vì trứng cuộn như mọi khi bạn thay bằng trứng cuộn phô mai hoặc bánh sandwich quết phô mai nướng giòn... Ngoài ra, những thành phần kết hợp khác trong phô mai này như vitamin D sẽ giúp việc hấp thu canxi hiệu quả hơn cho sự phát triển xương và chiều cao của trẻ, thành phần kẽm, vitamin A tốt cho mắt của trẻ.
- Với các bé ở độ tuổi đi học từ 3-10 tuổi có thể tham gia các hoạt động khơi sự sáng tạo trong bữa ăn. Điều này không chỉ giúp trẻ học hỏi mà còn khuyến khích trẻ hứng thú ăn những món đó.
2. Vận động
Trẻ nên khuyến khích có lối sống năng động, tham gia các hoạt động vui chơi ngoài trời như đi dạo công viên, chơi vận động tăng tương tác xã hội. Điều này giúp tăng các hoạt động thăng bằng và sử dụng các cơ để thúc đẩy sự tăng trưởng chiều cao. Bé từ 5 tuổi có thể tham gia 1 môn thể thao như chơi bóng, bơi lội khoảng 2 buổi/tuần và 2 buổi cách nhau 3 ngày, mỗi buổi không quá 45 phút.
3. Giấc ngủ
Giấc ngủ của trẻ cũng cần đảm bảo đủ và ngủ sớm trước 10h đêm bởi từ 10h đêm – 3h sáng là thời điểm hormone tăng trưởng hoạt động mạnh nhất.
4. Giảm thiểu các yếu tố gây thấp lùn cho trẻ
- Hạn chế các hoạt động thụ động như nằm dài chơi điện thoại, xem iPad, TV. Giới hạn các hoạt động này dưới 60 phút/ngày cho trẻ từ 2-5 tuổi.
- Giúp trẻ xây dựng tư thế đúng từ nhỏ để tránh ảnh hưởng đến cột sống và dáng đứng của trẻ. Trẻ không nên nằm trên giường hay ghế sofa để đọc sách hay học bài. Thay vào đó, khuyến khích trẻ luôn ngồi học đúng tư thế trên bàn học.
5. Xây dựng môi trường yêu thương và không khí vui vẻ trong gia đình
Nghiên cứu tại Anh cho thấy những đứa trẻ thường xuyên sống trong môi trường căng thẳng có ít hormone tăng trưởng hơn và phát triển chậm hơn các trẻ khác. Do đó, tránh dùng các lời hổ báo hay đánh mắng trẻ, thay vào đó dùng thái độ vui vẻ, khuyến khích trẻ trò chuyện, chia sẻ và tham gia đóng góp ý kiến trong mọi hoạt động. Hãy luôn tạo bầu không khí thoải mái và vui vẻ trong gia đình, không chỉ để gắn kết tình cảm mà còn giúp trẻ phát triển tốt hơn.