Theo thông tin từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, ung thư đại trực tràng hiện là loại ung thư phổ biến thứ hai trên thế giới. Cùng với đó, những nghiên cứu gần đây cho thấy, ung thư đại trực tràng đang có xu hướng "trẻ hóa" với nhiều trường hợp người bệnh nằm trong khoảng từ 18 - 20 tuổi. Trong khi trước đó, độ tuổi phổ biến mắc bệnh vào khoảng trên 40 tuổi.
Ngoài liên quan đến thói quen ăn uống thì việc ngồi liên tục trong thời gian dài, ít vận động cũng là một trong những yếu tố nguy cơ khiến ngày càng có nhiều người trẻ mắc bệnh. Các bác sĩ chỉ ra rằng, việc ngồi thêm 2 giờ mỗi ngày sẽ làm tăng 8% nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Thói quen khiến nhiều người trẻ mắc ung thư đại trực tràng
Theo bác sĩ Nhậm Tiêu Dịch, Trưởng khoa Tiêu hóa Bệnh viện Thống nhất thành phố Đài Bắc (Trung Quốc), ruột già có hình chứ U và ung thư đại trực tràng có thể chia thành nhiều loại khác nhau tùy theo vị trí xuất hiện và cũng có các triệu chứng khác nhau.
Các triệu chứng phổ biến nhất của ung thư đại trực tràng phải là chướng bụng, đau bụng và thiếu máu. Đối với ung thư đại trực tràng trái, triệu chứng phổ biến nhất là thay đổi thói quen đại tiện, phân lỏng, có lẫn máu và đau bụng do tắc nghẽn. Do trực tràng nằm gần hậu môn nên triệu chứng thường gặp nhất là chảy máu và đại tiện thay đổi khiến nhiều người bệnh nhầm lẫn với bệnh trĩ và trì hoãn việc điều trị.
Bác sĩ Nhậm Tiêu Dịch cho biết, một số yếu tố nguy cơ cần chú ý bao gồm tiền sử gia đình mắc ung thư đại trực tràng hoặc polyp đại trực tràng, những người béo phì và hút thuốc.
Không chỉ vậy, việc ngồi lâu cũng tăng nguy cơ mắc bệnh. Bác sĩ Nhậm Tiêu Dịch giải thích, công việc và lối sống của người hiện đại ngày nay tương đối "tĩnh". Mọi người thường có thói quen ngồi liên tục nhiều giờ trước bàn làm việc hoặc máy tính, tiêu tốn ít năng lượng hơn. Cùng với đó, ngồi lâu sẽ làm chậm nhu động ruột, khiến các chất thải tích tụ trong thời gian dài, tăng khả năng viêm nhiễm. Cộng thêm tình trạng béo phì do ít vận động, trao đổi chất kém làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư.
Cùng với đó, việc ngồi lâu trong nhà sẽ làm giảm tần suất tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, dẫn đến thiếu vitamin D tổng hợp trong cơ thể. Vitamin D đã được chứng minh có tác dụng bảo vệ đường ruột và giảm nguy cơ viêm ruột, ung thư đường ruột.
Làm gì để phòng ngừa ung thư đại trực tràng?
1. Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Ung thư đại trực tràng hầu như luôn phát triển từ polyp. Bác sĩ Nhậm Tiêu Dịch cho biết polyp được chia thành tăng sản, viêm và u tuyến. Trong đó, polyp tuyến có khả năng phát triển thành ung thư cao nhất. Tuy nhiên ung thư đại trực tràng là loại ung thư có tỷ lệ chữa khỏi cao, tỷ lệ sống sót sau 5 năm đối với người mắc ở giai đoạn 1 có thể lên tới 90%, giai đoạn 2 là 80% và 65% ở giai đoạn 3 nên việc sàng lọc và điều trị sớm là rất quan trọng.
Bác sĩ Nhậm Tiêu Dịch khuyến nghị, bất kể gia đình có tiền sử mắc bệnh ung thư đại trực tràng hay polyp đại trực tràng hay không, với những người trên 40 tuổi nên tiến hành xét nghiệm máu ẩn trong phân hàng năm.
2. Hạn chế sử dụng thực phẩm siêu chế biến, thịt nướng hoặc chiên rán
Các loại thịt siêu chế biến có thể làm tăng khả năng gây ung thư. Bởi trong các thực phẩm này chứa một lượng lớn chất phụ gia cũng như đã được chế biến qua ở nhiệt độ cao tạo ra những chất gây tổn thương tế bào trực tràng. Không chỉ vậy, các loại thịt siêu chế biến còn chứa nhiều axit béo bão hòa, khiến gan tiết ra nhiều dịch mật. Sau khi được vi khuẩn trong ruột già chuyển hóa thành một dạng axit thứ cấp gây tổn thương niêm mạc ruột.
Tương tự, các loại thịt nướng hoặc chiên rán tuy hương vị rất thơm ngon cũng có lại có nguy cơ gây ung thư đại trực tràng cao. Do thịt sau khi bị chiên rán, nướng trong thời gian dài có thể sản sinh lượng lớn hợp chất amin đa vòng (HCA) gây oxy hóa lipid, protein, axit nucleic tổn thương tế bào.
3. Không ăn quá no
Việc ăn quá nhiều sẽ khiến dạ dày khó để tiêu hóa hết và dẫn đến việc thức ăn tồn đọng lại trong ruột quá lâu, độc tố không được loại bỏ mà tích tụ lâu dài dễ dẫn đến viêm nhiễm. Cùng với đó, khi ăn quá nhiều sẽ khiến máu lưu thông khắp cơ thể kém do tập trung nhiều ở vùng bụng để phục vụ quá trình tiêu hóa. Từ đó gây ra hiện tượng rối loạn chức năng đường ruột, quá trình trao đổi chất, đào thải độc tố ra khỏi cơ thể cũng do đó mà trì trệ, dễ gây viêm nhiễm.
Đặc biệt vào buổi tối, nếu tiêu thụ một lượng lớn thực phẩm trước thời điểm đi ngủ có thể gây gánh nặng cho hệ tiêu hóa, không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ mà nếu kéo dài sẽ khiến chất độc tích tụ lượng lớn trong trực tràng, tăng nguy cơ gây ung thư.
4. Ăn ít đồ ngọt
Những thực phẩm có lượng đường cao sẽ ảnh hưởng xấu tới chức năng hệ tiêu hóa, tổn thương niêm mạc trực tràng. Các loại đường tinh chế có nhiều trong những thực phẩm này có thể gây ra những đột biến insulin lớn và thúc đẩy sự phát triển mạnh của các tế bào ung thư.
Nên ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ có thể giúp phát triển vi khuẩn đường ruột tốt bao gồm: yến mạch, chuối, bắp cải, đậu bắp, táo...
5. Thường xuyên vận động
Theo bác sĩ Nhậm Tiêu Dịch, ngoài việc điều chỉnh chế độ ăn uống lành mạnh, người trẻ, đặc biệt là dân văn phòng cần hình thành thói quen đại tiện tốt và tập thể dục đều đặn khoảng 3 ngày mỗi tuần, mỗi lần hơn 30 phút cũng như tham gia hoạt động ngoài trời nhiều hơn để giảm bớt căng thẳng.
Cùng với đó, cũng nên dành thời gian đứng dậy di chuyển sau một thời gian ngồi dài, tắm nắng vào thời điểm thích hợp nhằm bổ sung vitamin D, hạn chế những tác động tiêu cực ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
Nguồn: edh.tw, ETtoday