Cha mẹ là những người thầy đầu tiên, lời nói và hành động của họ sẽ ảnh hưởng đến sự trưởng thành và phát triển của con cái. Chất lượng giáo dục gia đình chính là chìa khóa quan trọng quyết định một đứa trẻ lớn lên thành công hay thất bại. Vì cha mẹ là "gốc rễ" và con cái chính là "hoa trái".
Có một số bậc cha mẹ thường có 6 hành động này sẽ mang ý nghĩa tiêu cực đối với con, ảnh hưởng không nhỏ tới tính cách và tâm lý của trẻ sau này.
1. Mỉa mai "Con chỉ làm được như vậy thôi à"
Bất cứ ai cũng cần được động viên và được người khác ghi nhận, đặc biệt là sự động viên và ghi nhận của cha mẹ đối với con cái.
Khi thấy con đạt được thành tích nhỏ trong một lĩnh vực nào đó, nếu cha mẹ nói với con những câu nói tỏ ý xem nhẹ như “Chỉ là một giải thưởng nhỏ thôi mà/ Điều này có là gì so với,…” chỉ cho thấy cha mẹ là những người có trí tuệ cảm xúc (EQ) thấp.
Những bậc cha mẹ như vậy dễ nuôi dạy nên một đứa trẻ lớn lên với đầy sự tự ti. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý sau này của con mình, dễ làm chúng tổn thương, mà bản thân những bậc cha mẹ có EQ thấp cũng khó làm nên điều vĩ đại.
2. Bạo lực về thể chất hoặc lời nói với trẻ
Không ít cha mẹ cho rằng bảo ban con bằng những trận đòn roi có tác dụng hơn lời nói nhẹ nhàng. Bởi vậy, họ dùng quyền uy của mình để la hét, ép trẻ phải làm một điều gì đó theo mong muốn của bản thân. Tuy nhiên, với những đứa trẻ, sự dịu dàng và kiên nhẫn có tác dụng hơn rất nhiều. Tất nhiên, ranh giới giữa nuông chiều và kỷ luật thật sự rất mong manh, mà bố mẹ nên học cách kỷ luật thông minh với trẻ.
Những em bé bị la mắng, đánh đập thường xuyên có xu hướng cảm thấy sợ hãi, im lặng vì yếu thế hơn cả về ngôn ngữ và quyền lực. Dần dà, chúng trở nên khép kín, hướng nội, không muốn tâm sự chia sẻ cùng ai, có thể rối loạn hành vi và ngôn ngữ, thậm chí các vấn đề về thần kinh cũng xuất hiện.
Bởi vậy, thay vì la mắng, công kích, cha mẹ nên khen ngợi và bao dung với trẻ. Sự khẳng định, động viên của cha mẹ chính là động lực lớn nhất để trẻ tiến về phía trước, cũng như phát triển một cách toàn diện.
3. Không cho con được quyền thể hiện cảm xúc
Trẻ em có rất nhiều cảm xúc khác nhau, bởi vậy chúng dễ khóc, cười, nói, thậm chí tỏ ra giận dữ, khó chịu. Hãy thừa nhận cảm xúc đó và cho con biết bạn hiểu con đang có suy nghĩ thế nào. Việc được thừa nhận thay vì chối bỏ cảm xúc sẽ giúp con cảm thấy dễ chịu hơn.
Trẻ con còn nhỏ nên chưa biết cách diễn đạt cảm xúc, khi trẻ không vui sẽ thể hiện bằng cách giận dỗi bố mẹ. Nếu trẻ bướng bỉnh không nghe lời bố mẹ, bố mẹ có thể hỏi: "Bây giờ con đang rất giận đúng không? Con cảm thấy không hài lòng đúng không?". Đây là cách bố mẹ nên làm để giúp trẻ nói lên suy nghĩ của chính mình, giúp trẻ nhận ra bố mẹ đang quan tâm và thấu hiểu mình.
4. Kìm hãm con được thể hiện bản thân
Cha mẹ lo sợ con trở nên kiêu ngạo, tự mãn khi đạt được một thành tựu nào đó, là vì muốn tốt cho con. Đó cũng là tâm lý dễ hiểu của các bậc cha mẹ. Tuy nhiên, có một số cha mẹ vì lo lắng thái quá, nên vô tình kìm hãm tính tự tin trong con. Thói quen này về lâu dài sẽ khiến con cảm thấy chán nản, trở nên sợ hãi trước đám đông, thậm chí con có tâm lý ngại giao tiếp với mọi người xung quanh.
5. Thường xuyên trút giận lên con cái
Đây là kiểu ông bố, bà mẹ gây ra ảnh hưởng tiêu cực nhất đến con cái. Con lớn lên trong gia đình có cha mẹ tính tình nóng nảy, không biết kiềm chế, hay "giận cá chém thớt" sẽ khiến chúng trở nên rụt rè, nhút nhát, thậm chí có xu hướng bạo lực.
Trẻ dễ bị ám ảnh tâm lý sợ hãi cha mẹ mình, thậm chí một số trẻ có xu hướng thù hận, ức chế vì mình không làm gì sai nhưng vẫn bị trách mắng. Trong cuộc sống, người lớn phải gặp vô số áp lực và trẻ nhỏ cũng vậy, khi đã trở về nhà, hãy cố gắng trút mọi bực bội, khó chịu bên ngoài cánh cửa.
6. Chỉ được học, không được phép chơi
Chơi và học là 2 khái niệm luôn đi kèm với nhau. Tuy nhiên, trẻ em ngày nay ít có thời gian được đi chơi, khám phá, thay vào đó là đi học chính khóa, học thêm, học cậu lạc bộ... Nhiều cha mẹ muốn cho con đi chơi, nhưng lại lo lắng khi thấy những đứa trẻ khác đang học hành rất chăm chỉ.
Tuy nhiên, việc cân bằng giữa học tập và vui chơi là vô cùng quan trọng. Trẻ cần có thời gian được nghỉ ngơi, thư giãn, xả stress. Nếu suốt ngày chỉ tập trung vào học, trẻ không chỉ vô tình hạn chế cơ hội học các kỹ năng mềm mà còn khiến con có xu hướng ngại giao tiếp, trở nên tự ti hơn.