Mùa thu đông là thời điểm lý tưởng để thưởng thức các món vị chua ngon, giúp dưỡng âm và cải thiện sức khỏe. Các món như khoai tây xào vị chua cay, cải thảo xào cà chua, hay canh dưa cải chua sườn non không chỉ ngon miệng mà còn giàu dinh dưỡng. Ngoài ra, trà cam táo nóng cũng là lựa chọn tuyệt vời để nuôi dưỡng âm và dưỡng ẩm cho phổi trong thời tiết hanh khô. Hãy tận dụng các món có vị chua thơm ngon trong mùa thu đông để chăm sóc sức khỏe một cách tự nhiên và hiệu quả.
Theo Học thuyết Ngũ hành, vị chua vào Can, vị cay vào Phế. Phế thuộc Kim, Can thuộc Mộc. "Vạn vật thu thu, phế khí kim vượng", nghĩa là, mùa thu vạn vật thu vào, khí kim ở Phế vượng thịnh. Vì vậy, cổ nhân khuyên về mùa thu nên ăn uống "thiểu tân tăng toan" (nghĩa là "ít cay nhiều chua"), tận dụng thực phẩm có vị chua nhằm tăng cường chức năng của Can và phòng ngừa phế khí quá thịnh làm hại đến Can và dùng ít thực phẩm có vị cay như hành, gừng, tỏi, ớt, hạt tiêu...
Gió mùa thu tuy trong lành nhưng khí hậu khô hanh nếu bạn ăn nhiều đồ nhiều dầu mỡ và cay vào thời điểm này sẽ không tốt cho sức khỏe. Và ăn nhiều vị chua vào mùa thu có thể làm tăng cảm giác thèm ăn, nuôi dưỡng gan và làm ẩm phổi.
Vậy có những món chua nào bạn có thể ăn vào mùa thu? Chúng ta nên nấu như thế nào? Chúng tôi giới thiệu "tứ chua" mà bạn nên thường xuyên ăn vào mùa thu đông, đặc biệt là thời điểm cuối thu để tăng cường sức khỏe, tốt cho miễn dịch.
1. Giấm: Nguyên liệu làm nên món vị chua ngon
Khi nói đến vị chua, điều đầu tiên chúng ta thường nghĩ đến chính là giấm. Giấm là loại gia vị chua được ủ kỹ càng góp phần tạo nên tầng hương vị đa dạng cho món ăn. Giấm không chỉ làm tăng hương vị của các món ăn mà còn làm tăng cảm giác thèm ăn của mọi người và giúp tiêu hóa tốt hơn. Đây là lựa chọn hàng đầu để bạn đưa vào danh sách "đồ chua" cần phải ăn vào mùa thu đông.
Món ăn gợi ý: Khoai tây thái sợi xào vị chua cay
Nguyên liệu: 2-3 củ khoai tây, 5 tép tỏi, 2 quả ớt khô, giấm balsamic, ớt ngọt màu xanh và đỏ, chút bột tiêu trắng, muối, bột ngọt.
Cách làm món khoai tây thái sợi xào vị chua cay
Bước 1: Khoai tây đem gọt bỏ vỏ, rửa sạch rồi cắt thành dạng sợi. Sau đó cho khoai tây vào ngâm trong chậu nước pha chút muối để tránh bị thâm. Tỏi bạn bóc vỏ, thái lát mỏng. Ớt khô xắt miếng.
Bước 2: Sau khi ngâm khoai tây xong bạn vớt ra, rửa sạch để loại bỏ tinh bột. Sau đó để khoai tây ráo nước. Rửa sạch ớt ngọt xanh và đỏ rồi cắt thành dải.
Bước 3: Đun nóng dầu trong chảo, cho ớt khô và tỏi cắt lát vào xào đến khi dậy mùi thơm. Tiếp theo bạn thêm 4 thìa canh giấm balsamic vào. Khi giấm balsamic sủi bọt đặc thì đổ khoai tây đã cắt nhỏ vào.
Bước 4: Xào khoai tây ở mức lửa lớn trong khoảng 1-2 phút. Khi khoai tây thái sợi trở nên trong suốt thì bạn thêm chút muối, bột tiêu, bột ngọt (hoặc bột nêm), ớt xanh và ớt đỏ vào, đảo đều. Bạn xào khoai tây thêm một lúc để ngấm gia vị rồi tắt bếp và lấy ra thưởng thức.
2. Cà chua: Kết hợp để có món vị chua ngon tự nhiên
Cà chua được ca ngợi là "thực phẩm vàng" bởi giàu vitamin A, C, K, vitamin B6, kali, folate, thiamin, magie, niacin, đồng và phốt pho,... Đó đều là những vi chất cần thiết để duy trì một sức khỏe tốt. Cà chua là một trong số ít loại rau có vị chua tự nhiên. Chúng chứa các axit hữu cơ như axit citric, axit malic và có giá trị dinh dưỡng rất cao. Cà chua vào chính vụ khi mùa thu đến. Do đó chúng thường chín tự nhiên và có hương vị ngon nhất.
Món ăn gợi ý: Cải thảo non xào cà chua
Nguyên liệu: 3 quả cà chua, 1 cây cải thảo non, 3-5 tép tỏi, 1 cây hành lá, 1 thìa canh nước tương, 1 thìa canh dầu hào, chút xíu muối, 1 thìa canh tinh chất cốt gà, lượng dầu ăn thích hợp.
Cách làm món cải thảo non xào cà chua
Bước 1: Rửa sạch cà chua và trụng trong nước sôi khoảng 30 giây rồi vớt ra. Lúc này bạn sẽ dễ dàng bóc bỏ vỏ cà chua rồi cắt thành từng miếng nhỏ. Rửa sạch và cắt rau cải thảo non thành các miếng vừa phải. Hành lá rửa sạch rồi xắt nhỏ. Tỏi bóc vỏ, đập dập rồi băm nhỏ.
Bước 2: Đặt chảo lên bếp, thêm dầu ăn vào rồi đun nóng. Sau đó cho tỏi băm vào xào thơm. Tiếp theo đổ cà chua vào, rắc chút muối xào cùng để cà chua nhanh mềm và tiết ra nước.
Bước 3: Đổ rau cải thảo non vào, đảo đều. Sau đó thêm vào nửa bát con nước, đậy nắp rồi đun ở lửa lớn trong khoảng 1 phút.
Bước 4: Thêm nước tương, dầu hào, chút muối và tinh chất cốt gà vừa phải để tăng độ tươi ngon, vừa miệng. Đảo đều và đợi nước rút bớt thì bạn tắt bếp, lấy món ăn ra đĩa.
3. Dưa cải muối chua
Thông thường khi thời tiết trở lạnh, chúng ta sẽ nhanh đói và hay chọn món giàu đạm, chất béo. Nếu bạn thêm dưa cải muối chua vào kết hợp cùng các nguyên liệu như thịt, cá thì độ béo sẽ được giải quyết. Hơn thế, độ chua của dưa cải sẽ giúp thịt lợn, thịt bò, xương sườn... mềm, khiến kết cấu và hương vị món ăn đậm đà hơn. Thời tiết ngày càng lạnh vào mùa thu đông cũng là lúc ăn món canh dưa chua nấu cùng các loại thịt/sườn vừa hợp, vừa ngon lại không quá béo.
Món ăn gợi ý: Canh dưa cải chua sườn non
Nguyên liệu: 400g dưa cải chua, 300g sườn non, 1 quả cà chua to, 2 cây hành lá, 2-3 củ hành tím, bột tiêu, rau mùi, lượng gia vị thích hợp, đường, bột nêm, một chút nước mắm.
Cách làm món canh dưa cải chua sườn non
Bước 1: Sườn sau khi chặt khúc, rửa sạch, ngâm một lúc trong nước tinh bột để loại bỏ tạp chất và huyết thừa. Sau đó cho sườn vào chần trong nước đun sôi. Vớt sườn ra, rửa sạch lại với nước ấm. Dưa cải muối chua rửa sơ với nước rồi để ráo. Cắt dưa cải muối chua thành từng miếng dài khoảng 2-3cm. Cà chua sau khi rửa sạch thì cắt miếng. Hành tím bóc vỏ, băm nhuyễn 1 củ. Hành lá, rau mùi đem rửa sạch, xắt nhỏ.
Bước 2: Đặt một nồi nước lên bếp, cho sườn heo đã chần vào, thêm 2 củ hành tím, chút muối. Đậy nắp nồi và bắt đầu hầm sườn ở lửa vừa trong khoảng 30 phút.
Canh dưa cải chua sườn non là món ăn hấp dẫn trong mùa thu đông (Ảnh: ĐMX).
Bước 3: Đặt chảo lên bếp, cho một chút dầu ăn vào rồi đun nóng. Sau đó cho hành tím băm vào phi thơm. Tiếp theo bạn cho cà chua vào, đảo nhanh tay. Lưu ý không để cà chua tiết nước. Sau đó, chỉnh lửa vừa rồi cho dưa cải muối chua vào xào cùng. Nêm chút xíu đường, chút muối, nước mắm. Xào đều các nguyên liệu trong khoảng 10 phút để ngấm gia vị.
Bước 4: Sau khi xào xong dưa chua với các nguyên liệu, bạn đổ vào nồi sườn đã hầm. Đậy nắp nồi lại rồi tiếp tục nấu trong khoảng 15 phút để vị chua từ dưa cải hòa ra nước canh. Sau đó bạn thêm vào chút bột nêm, muối cho vừa khẩu vị rồi tắt bếp. Lấy canh ra tô, rắc hành lá, rau mùi xắt nhỏ lên.
4. Cam, táo...
Người xưa đã từng nói: "Mùa hè ăn các loại dưa, mùa thu ăn trái cây". Vào mùa thu đông, khi những loại rau củ lượt được bày bán trên thị trường, thì loạt trái cây theo mùa có vị chua như táo, cam, lựu... cũng nhiều vô kể. Bạn có thể dùng những loại trái cây này kết hợp với nhau tạo thành món ăn hoặc thức uống hợp lý. Ví dụ bạn có thể pha cam, táo, chanh... thành trà trái cây hoặc nấu thành nước để uống. Nó sẽ giúp nuôi dưỡng âm và dưỡng ẩm cho phổi; rất ngon và bổ dưỡng.
Món gợi ý: Trà cam táo nóng
Nguyên liệu: 1 quả táo, 1 quả cam, 1 quả chanh, 3 quả táo đỏ, trà đen, 10g kỷ tử, lượng đường phèn thích hợp.
Cách làm món trà cam táo nóng
Bước 1: Rửa sạch táo, cam, chanh rồi ngâm trong nước muối. Sau khoảng 10 phút, vớt cam ra và ngâm trong nước ấm khoảng 3 phút. Đồng thời rửa sạch táo đỏ và kỷ tử rồi ngâm trong nước.
Bước 2: Sau khi ngâm rửa các loại trái cây xong thì cắt thành từng lát. Loại bỏ hạt chanh, cam. Bỏ lõi táo và táo đỏ rồi cắt thành miếng có kích thước phù hợp. Kỷ tử sau khi ngâm, vớt ra rồi để ráo.
Bước 3: Thêm nước vào nồi rồi cho trà đen và đun nhỏ lửa khoảng 2 phút. Lọc lấy nước trà, bỏ bã đi. Thêm các lát táo, cam, chanh vào đun trên lửa lớn trong khoảng 3 phút.
Bước 4: Thêm đường phèn và táo đỏ vào. Sau đó vặn lửa nhỏ và đun trong 5 phút. Sau đó tắt bếp, đợi nước trà nguội bớt thì cho kỷ tử vào ủ thêm một lúc là có thể thưởng thức.