Cuộc nói chuyện với ông Bolat Duisenov - Tổng giám đốc Kusto Việt Nam diễn ra đúng vào thời điểm tranh chấp giữa các nhóm cổ đông ngoại và Ban lãnh đạo Coteccons. Hai nhà lãnh đạo cao cấp của Coteccons mới đây thông báo từ nhiệm, và cái tên Bolat Duisenov bất ngờ xuất hiện trong danh sách thành viên Hội đồng Quản trị. Chúng tôi bắt đầu buổi trò chuyện với ông Bolat Duisenov với câu hỏi "Tại sao quyết liệt như vậy?"

“Những năm đầu hợp tác với Coteccons, chúng tôi cùng chia sẻ đam mê. Thời đó, không có một chút lằn ranh nào giữa khái niệm nhà đầu tư nội hay ngoại. Câu từ chúng tôi hay dùng lúc đó là “cùng nhau”, “chí hướng” “vì mục tiêu chung”, chứ không phải là những cụm từ được gán chữ “thâu tóm” hay “tranh chấp” như bây giờ”, Tổng giám đốc Kusto Việt Nam Bolat Duisenov trải lòng. 

Ông Bolat Duisenov chia sẻ: “Đầu tư giá trị dài hạn luôn là triết lý của Kusto tại tất cả thị trường mà chúng tôi đặt chân tới, trong đó có Việt Nam. Chúng tôi luôn quan tâm đến giá trị bền vững của doanh nghiệp trước khi tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn. Coteccons là một trong số danh mục đã thoả mãn tất cả những yếu tố đó”.

Ông Bolat nói tiếp: “Với chúng tôi, Coteccons không đơn thuần là một danh mục đầu tư mà còn là niềm tự hào, bởi nó được tham gia và là một phần của hành trình phát triển gần 10 năm của một công ty lâu đời, đại diện cho ngành công nghiệp xây dựng của Việt Nam. Với tâm thế đầu tư cùng phát triển, kết nối quốc tế, áp dụng công nghệ và khai mở giá trị, chúng tôi mong muốn đồng hành cùng Ban Giám đốc với khát vọng mang tên tuổi Coteccons vươn ra khỏi Việt Nam”.

“Từ năm 2012, Kusto đã đầu tư và đồng hành với Coteccons. 5 năm đầu, Coteccons vươn mình và đạt tăng trưởng đáng kinh ngạc, chính thức bước vào câu lạc bộ danh giá của các doanh nghiệp có doanh thu tỷ USD. Năm 2017, với thị phần xây dựng 10%, Coteccons đạt lợi nhuận sau thuế 1.653 tỷ đồng. Đáng buồn là sau đó con đường đồ thị tăng trưởng bắt đầu đi xuống, rồi lao dốc, bất chấp nhiều thảo luận, kế sách, họp hành nhằm cải thiện tình hình. Bất chấp việc một vài Quỹ đầu tư đã ra đi vì tình trạng này hoặc chuyển sang nhóm công ty nhỏ trong hệ thống Coteccons Group khác để tìm kiếm cơ hội, Kusto vẫn ở lại, kiên trì kiến nghị và không ngừng đề xuất”. 

Ông Bolat giải thích thêm: “Khi chúng tôi bắt đầu hợp tác với Coteccons từ những năm đầu, chúng tôi ngưỡng mộ vô cùng kiến thức, kinh nghiệm và tinh thần doanh nhân hừng hực của nhóm kỹ sư được dẫn dắt bởi ông Dương. Chúng tôi muốn tập trung vào lĩnh vực xây dựng, cũng là một cách gián tiếp kiến thiết hạ tầng cho các nền tảng kinh tế khác cùng phát triển. Lúc đó, chúng tôi cùng chia sẻ đam mê, không có một chút lằn ranh nào giữa khái niệm nhà đầu tư nội hay ngoại”.

Khi được hỏi tại sao một mâu thuẫn kéo dài 3 năm mà bây giờ mới bắt đầu xuất hiện khá ồn ào thông qua yêu cầu tổ chức đại hội cổ đông bất thường và yêu cầu bãi nhiệm Ban Giám đốc, vị doanh nhân có gương mặt pha lẫn nét châu Á và Đông Âu cho biết: “Đây là lựa chọn cuối cùng cho chúng tôi, để bảo vệ vị trí dẫn đầu của niềm tự hào trong nền công nghiệp xây dựng của Việt Nam. Điều tôi bị ám ảnh nhất không phải là giá cổ phiếu hay lợi nhuận, doanh số, mà là sự hài lòng dậm chân của đồng sự”.

“Khi đã bước đến những đỉnh cao, người ta không muốn nhấc chân đi tiếp nữa. Phía sau đỉnh cao chính là vực thẳm, rơi xuống là điều hiển nhiên. Vấn đề là nhanh hay chậm, rơi rồi không biết khi nào mới sực tỉnh để tiếp tục đi lên. Tinh thần của Kusto là “Dare to do things better” (tạm dịch: Dám làm mọi thứ tốt hơn). Khi được các đối tác cảnh báo về nguy cơ rằng danh tiếng hay rắc rối sẽ đi kèm khi dám đi ngược lại với quyết định của Ban Giám Đốc - vốn có nhiều mối quan hệ và kinh nghiệm, chúng tôi vẫn giữ đúng tâm thế: Cứ làm việc đúng không việc gì phải sợ. Thêm vào đó, đa số người Việt vẫn có cái nhìn thiếu thiện cảm với nhà đầu tư nước ngoài. Tuy vậy, chúng tôi không dừng lại vì chúng tôi tự tin mình đang đứng trên lợi ích của nhân viên, các nhà đầu tư nhỏ lẻ và nếu bạn đang làm việc đúng thì tại sao phải nao núng?”.

Quả thật, khi công ty có quy mô nhỏ, nhuệ khí hừng hực, ai cũng nhiệt tình, không nề hà và sẵn sàng làm mọi thứ để thành công. Năng lượng lúc ấy rất lớn, mọi thứ vì mục tiêu tăng trưởng và cải thiện không ngừng cuộc sống của nhân viên. Thế nhưng, khi trở thành công ty lớn mạnh, người ta bắt đầu quan tâm đến việc mở rộng, thích mở rộng phạm vi, dàn trải, cầu kỳ nhưng cuối cùng lại chia rẽ, thiếu hiệu quả. 

“Có lẽ đây là một trong những vấn đề làm chúng tôi trăn trở nhất. Không thể phủ nhận dấu ấn của ông Dương và cộng sự trong việc xây dựng Coteccons trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, nhiều hành động của ông Dương cùng cộng sự và các hoạt động trong việc đánh mất sự tập trung cho biểu tượng xây dựng của Việt Nam đã tạo ra những xung đột lợi ích giữa Coteccons với các công ty khác. Và điều đó đã đi vượt giới hạn cho phép, chúng tôi nhìn thấy nếu bây giờ không quyết liệt thức tỉnh các thành viên chủ chốt, thì con đường đi xuống sẽ như xe mất phanh”

“Coteccons là kho báu quốc gia mà chúng tôi tin rằng cần phải gìn giữ. Chúng tôi chỉ muốn thay đổi để tập trung vào vấn đề cốt lõi kinh doanh vững chắc và tiềm năng. Kusto có thể tiếp tục cam kết của mình dưới góc độ là cổ đông chiến lược, đẩy mạnh hơn việc hỗ trợ Coteccons không chỉ bằng dòng vốn, mà còn bằng kinh nghiệm chuyên môn, kỹ năng quản lý quốc tế của một tập đoàn đa quốc gia”, Tổng Giám đốc Kusto Việt Nam trải lòng. 

“Một trong những điểm mấu chốt mà quỹ đầu tư tập trung là nâng cao năng lực quản trị của doanh nghiệp. Do kết hợp thế mạnh của nhau một cách hợp lý, chúng tôi tin rằng trong thời gian ngắn, Coteccons sẽ quay lại với những dấn ấn tăng trưởng như trước, thậm chí có thể đi xa hơn khỏi bản đồ Việt Nam. Do đó, cần thiết phải có một làn gió mới với những người mới có thể cùng với những người Coteccons vẫn còn hừng hực nhiệt huyết “khởi nghiệp” để hiện thực hóa giấc mơ giúp Coteccons vươn ra thị trường quốc tế”.

Khi được hỏi về khẩu vị đầu tư, ông Bolat Duisenov dừng lại và mở điện thoại ra, dẫn chúng tôi vào những ứng dụng trên máy. Có nhiều hình ảnh logo xuất hiện, có lạ và quen như hệ thống bán lẻ cho mẹ và bé Con Cưng. Theo giới thiệu của ông Bolat, PilotX là một công ty khác của ông Bolat Duisenov và cộng sự được thành lập tại Singapore với tôn chỉ mang đến tương lai cho các startup tiềm năng. Thị trường đầu tư của PilotX mở rộng ở Đông Nam Á, nhưng khẩu vị của ông Bulat vẫn là Việt Nam, đất nước mà ông đã gắn bó hơn 10 năm nay.

“Cách đây 15 năm khi bước vào thị trường Việt Nam, tôi cực kỳ phấn khích khi nhìn thấy một thị trường đang chuẩn bị cựa mình cho giai đoạn tăng trưởng, tôi nhìn thấy cơ hội của việc bắt tay xây dựng một nền kinh tế mở, tăng trưởng mạnh và lâu dài, vừa có chiều sâu vừa rộng. Do đó, vai trò của nhà đầu tư nước ngoài như chúng tôi sẽ có đóng góp trong việc mang những kinh nghiệm quản trị, phát triển của thế giới vào đây, cùng với lao động có chiều sâu của một đất nước có dân số trẻ trân quý giá trị truyền thống nhưng cũng rất cởi mở. Việt Nam trong mắt tôi là điểm sáng phát triển về công nghệ. Một đất nước có mối tương quan và hoàn cảnh khá tương đồng với Nhật Bản, Hàn Quốc thời hậu chiến, cũng 40 năm tái thiết thì trước khi thật sự cất cánh. Tôi đã nhìn thấy tiềm năng của phát triển kinh tế Việt Nam như vậy. 

Kusto tập trung vào lĩnh vực xây dựng và bất động sản do lợi thế kinh nghiệm quốc tế của tập đoàn, còn PilotX tôi tập trung vào lĩnh vực có tính xây dựng nền tảng, tập trung các lĩnh vực gắn bó với lợi thế riêng của nền kinh tế và tính chất dân số trẻ cùng tỉ lệ thu nhập bình quân đầu người tăng qua hằng năm. Do đó, các lĩnh vực liên quan đến sản phẩm tiêu dùng gắn với công nghệ cao, giáo dục, giao thông vận tải, thực phẩm, tài chính có ứng dụng cao chính là khẩu vị của tôi. Ngoài ra, tôi sẵn sàng đầu tư yếu tố công nghệ nhằm giúp các startup hay doanh nghiệp Việt Nam cùng chung tay mang lại bức tranh đẹp đẽ của nền kinh tế công nghệ (New Economy) tạo ra nền tảng vững chắc, mang đến sự phát triển bền vững cho kinh tế Việt Nam”

Nền kinh tế mới (New Economy) là một khái niệm mô tả các ngành công nghiệp phát triển với sự dẫn dắt bởi công nghệ. Ngày nay, New Economy đã góp phần chuyển đổi hẳn từ xu thế nền kinh tế sản xuất và hàng hoá tiêu dùng sang kinh tế sử dụng nền tảng công nghệ để tạo ra sản phẩm và dịch vụ mới, tốc độ phát triển nhanh và quy mô lớn rất nhiều so với kinh tế truyền thống.

Ông Bolat chia sẻ muốn làm điều gì đó để khởi động cho khái niệm này ở Việt Nam. Hàng loạt các dự án đã được phát triển trên nền tảng do Bolat ‘thai nghén ý tưởng’. Với giọng say sưa, ông bắt đầu kể về những đứa con ‘vang bóng một thời’ của mình: “Tôi nghĩ mình thuộc thế hệ khá mạo hiểm khi quyết định lấn sân sang mảng công nghệ, và dù rằng có vài đứa con của tôi ‘thành tài’ thì vẫn có đứa con ‘thất bại’. Những ứng dụng khiến tôi tự hào mà có thể thế hệ trước từng biết đến như: Paylink, Fiin Group… Dù kết quả ra sao thì đây vẫn là những viên gạch đầu tiên khiến tôi vững tin vào lý tưởng của mình và trên hết, đó là một phần của nền kinh tế mới”.

Khi được hỏi về việc, cảm hứng xây dựng những đứa con kiểu mẫu như thế trong ông hiện tại có còn không, không chần chừ, ông tiếp ngay lời tôi: "Gần đây, tôi đã chuyển cảm ứng ấy sang PilotX – bằng tất cả sự can đảm và niềm tin mãnh liệt. Phần nữa, tôi yêu tha thiết Việt Nam và tôi biết mình phải có một đóng góp gì đó cho đất nước này, thật tự hào vì PilotX sẽ gián tiếp hiện thực hóa những điều tôi hằng mong ước".

Ông cho biết, ngoài giờ làm việc tại Kusto, ông luôn dành thời gian còn lại cho các nhân sự chủ chốt của các công ty trong danh mục của PilotX để nắm bắt hoạt động, cập nhật tiến độ cũng như giải quyết các vướng mắc trong vận hành. Ông cho biết bản thân là người có tính cách quyết liệt và không có thói quen thư giãn thư thái trong cách làm việc tương tác, các cộng sự khi làm việc với ông đôi lúc chịu nhiều áp lực và căng thẳng, nhưng may mắn là tất cả đều cố gắng vượt qua vì mục đích chung mang đến những giá trị nền tảng cho nền kinh tế mới với giá trị tăng trưởng cao cho con người và đất nước Việt Nam.

Tiêu dùng, bán lẻ, dịch vụ, giải trí, giao thông… với nền tảng công nghệ sẽ tăng trưởng hơn, đồng thời mang lại thêm lợi ích cho người tiêu dùng. Chúng ta sẽ vẫn mua và bán các sản phẩm, nhưng nền kinh tế mới dịch vụ - được thúc đẩy công nghệ giúp giải quyết các vần đề chi phí cao khác như mặt bằng, lãng phí tài nguyên…

"Tôi sinh ra và lớn lên trong một gia đình có 4 người con, xuất thân không phải là gia đình quyền thế hay giàu có, tôi của ngày hôm nay chính là kết quả của sự hy sinh của ba mẹ đã đầu tư giáo dục cho tôi, và tôi được dạy về sự trách nhiệm của một người đàn ông trong gia đình và xã hội. Do đó chia sẻ và thể hiện trách nhiệm cho nơi tôi làm việc và đầu tư chính là không thể nao núng hay lưỡng lự trong việc quyết tâm dành thời gian và tài chính để gieo mầm các startup Việt trong lĩnh vực công nghệ. Sau đó giúp họ kết nối với các nhà đầu tư khác trong và ngoài nước để tạo đòn bẩy cho các bạn trẻ", ông Bolat nói.

Việt Nam là đất nước có dân số trẻ, có tri thức và ham học hỏi, tìm tòi và bản tính tốt bụng, tuy nhiên vẫn chưa có cơ hội phát triển và tiếp xúc với nhiều nguồn vốn cũng như chuyên môn như các quốc gia lân cận như Indonesia, Singapore, Đài Loan, hay Hongkong. Ông Bolat cho rằng, câu chuyện đầu tư của ông chính là việc Việt Nam sẽ có nhiều kỳ lân công nghệ như Grab, Gojek, Lazada, Tokopedia, góp phần đưa nền kinh mới New Economy Việt Nam lên bản đồ công nghệ thế giới thay vì chỉ dừng lại ở các coder trẻ bước ra từ các trường đại học.