Mộc Châu, nơi nổi tiếng với những đồng cỏ xanh dài bất tận, những người nông dân cần mẫn làm nên dòng sữa bò mang vị thơm ngậy đặc trưng. Vậy nhưng, đây chưa phải tất cả đằng sau câu chuyện về những "đại gia chăn bò" trên mảnh đất được mệnh danh "viên minh châu" giữa lòng Tây Bắc này.

Tại Mộc Châu, hầu hết các hộ chọn nghề chăn nuôi cha truyền con nối, hộ theo nghề ít thâm niên cũng gần 20 năm, tuy nhiên do chưa có hướng phát triển nên trước đây công việc chăn nuôi theo những hộ dân làm chỉ đủ ăn.

Ông Trần Đình Ba, hộ nuôi bò sữa ở Đơn vị chăn nuôi 77 ( thị trấn Nông Trường, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La) khi nhớ về câu chuyện làm nông của gia đình ông hơn chục năm về trước vẫn còn nguyên ký ức về những nhọc nhằn, cơ cực.

"Trước kia, gia đình tôi thuần nông, chỉ trồng lúa, hết vụ lúa lại trồng ngô. Thu nhập một năm cũng chẳng được là bao, mỗi ngày đều phải lo hôm nay làm sao để có thêm phần kinh tế cải thiện cuộc sống." - nỗi lo của ông Ba cũng chính là nỗi lo của bao người nông dân Mộc Châu khi ấy.

Vậy nhưng, đến thời điểm này, tổng đàn bò của ông đã có khoảng hơn 100 con, trong đó hơn nửa số bò sinh sản lượng cao. Được biết, một chú bò của ông hiện có thể mang lại 25 kg sữa mỗi ngày, tổng bình quân cả trang tại có thể thu về hơn 1 tấn sữa/ngày. Điều này đã giúp ông Ba và gia đình có một cuộc sống mới, chẳng còn phải lắng lo về kế sinh nhai mỗi ngày như trước kia.

Chính từ những chú bò sữa thân quen đã giúp người nông dân giống như ông mua sắm nhiều thiết bị, phương tiện đi lại, phục vụ cuộc sống hàng ngày, nuôi con cái ăn học đầy đủ. Với kinh tế từ việc chăn nuôi bò sữa mang lại, ông Ba cũng không khỏi kỳ vọng và mong muốn con cái của mình cũng có thể theo nghiệp nuôi bò sữa để đảm bảo thu nhập và đời sống sau này.

Và Công ty Cổ phần Giống bò sữa Mộc Châu (Mộc Châu Milk) chính là nhân tố đặc biệt xuất hiện làm nên sự "thay da đổi thịt" với những người nông dân nuôi bò sữa nơi đây. Từ việc luôn lo lắng bấp bênh với nghề nông, họ đã có thêm nhiều niềm tin có thể làm giàu cũng đặt thêm nhiều kỳ vọng rằng thế hệ tương lai vẫn có thể tiếp nối nghề truyền thống của mảnh đất này, theo một cách khác.

Ông Ba chia sẻ, bản thân ông là một trong những người nông dân chăn nuôi bò sữa tham gia dự án của Mộc Châu Milk từ năm 2003. Nhờ việc được hỗ trợ vốn vay làm chuồng, máy cắt cỏ, máy vắt sữa cho đến kỹ thuật chăn nuôi mà bò sữa của ông không ngừng nâng cao sản lượng và chất lượng.

"Năm 2003, gia đình tôi và nhiều hộ khác được cán bộ phía công ty định hướng cho nhà nông chuyển đổi mô hình kinh tế, cũng có chút lo ngại nhưng được hỗ trợ về mặt giống, mô hình khoa học nuôi và cam kết đầu ra, tôi cũng đành thử, không ngờ kết quả mang lại hơn tôi mong đợi." Ông Ba không khỏi vui mừng.

"Chăn nuôi theo mô hình khoa học công ty đưa ra rất hiệu quả, về kỹ thuật và dinh dưỡng chăn nuôi con bò sữa người nông dân được dự án hỗ trợ rất đầy đủ. Theo bản thân tôi thì việc tham gia dự án, chăn nuôi cho hiệu quả kinh tế rất cao, thu nhập ổn định."

Với xuất phát điểm là một trong những nông trường chăn nuôi bò sữa lớn tiên phong tại miền Bắc, Mộc Châu Milk đã luôn duy trì mối quan hệ bền chặt với nông dân nhằm tạo ra các sản phẩm sữa tươi chất lượng phục vụ người tiêu dùng, đồng thời mang lại lợi ích kép cho cả nông dân và doanh nghiệp.

Đặc biệt, từ thời điểm Mộc Châu Milk đưa dự án phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, hướng đến nền nông nghiệp chăn nuôi hiện đại bền vững, nhiều gia đình đã thoát nghèo, vươn lên làm giàu, thậm chí biến Mộc Châu thành vùng đất của những triệu phú, đại gia nuôi bò nổi tiếng cả nước, với trên 200 hộ thu nhập từ một tỷ đồng/năm trở lên.

Tới nay, quy mô hộ chăn nuôi ở Mộc Châu bình quân khoảng 45 con bò sữa/hộ. Trong đó, hộ nuôi nhiều nhất là hơn 250 con. Nhiều hộ đã có trên 300 tấn sữa tươi/năm bán cho công ty, có hộ đã đạt trên 800 tấn/năm.

Cao nguyên Mộc Châu - vùng đất được thiên nhiên ưu ái điều kiện khí hậu và địa thế tuyệt vời, phù hợp với chăn nuôi bò sữa. Ở độ cao trung bình 1.050m so với mực nước biển, nhiệt độ quanh năm mát mẻ trong khoảng 18 - 20 độ C, độ ẩm trung bình 85%, bò sữa được chăn nuôi ở Mộc Châu luôn khỏe mạnh, tạo nên nguồn sữa tươi thuần khiết, thơm ngon chất lượng với hàm lượng chất đạm và chất béo vượt trội.

Cũng tại đây, nhờ bò sữa, hàng nghìn nông dân Mộc Châu đã thoát nghèo, không ít người trở thành "đại gia" chăn bò với thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm. Họ từng bước gây dựng lên những trang trại bò sữa quy mô từ vài chục con đến hàng trăm con, giúp thảo nguyên Mộc Châu trở thành vùng nguyên liệu sữa tươi lớn và chất lượng nhất toàn miền Bắc.

Hiện Mộc Châu Milk vẫn đang song hành cùng nông dân và hỗ trợ người nông dân chăn nuôi bò sữa, có thể kể tới một số chính sách hỗ trợ đối với các hộ chăn nuôi bò sữa hiện nay mà công ty đang áp dụng hàng năm để giữ vững mối liên kết với các hộ chăn nuôi như: Tổ chức các buổi khuyến nông, tư vấn biện pháp phòng chống dịch bệnh, hỗ trợ toàn bộ chi phí tiêm phòng các loại vaccine cho bò, hỗ trợ vốn vay cho hộ chăn nuôi để mua thức ăn dự trữ cho đàn bò, khuyến nghị điều chỉnh khẩu phần ăn cho đàn bò theo mùa… nhằm nâng cao chất lượng sữa tươi nguyên liệu, tăng hiệu quả kinh tế của hộ chăn nuôi bò sữa.

Tiên phong lựa chọn mô hình nông hộ, liên kết chặt chẽ doanh nghiệp với nông dân chính là bí quyết quan trọng tạo nên sự thành công của "chuyên gia bò sữa" Mộc Châu Milk. Ông Phạm Hải Nam - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Giống bò sữa Mộc Châu cho biết, công ty chọn cách liên kết "4 nhà" (Nhà nông – Nhà doanh nghiệp – Nhà nước – Nhà khoa học) tạo nên sự bền chặt trong định hướng phát triển.

Việc liên kết giữa Nhà Nông và Doanh nghiệp được thể hiện rõ ràng bằng việc khoán hộ và mối liên kết chặt chẽ với các hộ chăn nuôi bò sữa, tạo ra một chuỗi nông nghiệp khép kín tối ưu. Cùng với đó, công ty cũng liên kết với các hộ nông dân trồng ngô và cỏ, chủ động nguồn thức ăn tại chỗ cho đàn bò, lại vừa liên kết với hơn 500 hộ nông dân để chăn nuôi bò sữa.

Trong quá trình liên kết, Mộc Châu Milk cũng thường xuyên kết nối chặt chẽ với các nhà khoa học, ứng dụng khoa học công nghệ và vừa là trung tâm đào tạo kỹ thuật và chuyển giao công nghệ chăn nuôi cho người nông dân, vừa hỗ trợ vay vốn, bảo hiểm và thu mua sữa với giá cao để người nông dân yên tâm chăn nuôi sản xuất.

Nhà nước, chính quyền là người điều tiết, dung hòa và điều khiển các mối quan hệ này. Nhà nước là chủ thể có vai trò nghiên cứu và đưa ra những chính sách cơ chế đặc thù để thu hút nguồn lực để phát triển, đồng thời hài hòa lợi ích giữa các bên.

"Người nông dân ở Mộc Châu hơn 65 năm qua đã gắn bó và phát triển nghề chăn nuôi bò sữa trở thành nghề truyền thống nơi đây. Họ rất giàu kinh nghiệm và tâm huyết với nghề. Vì vậy, từng dòng sữa được làm ra từ nơi đây luôn chứa đựng nhiều nhiệt huyết của người nông dân, đảm bảo chất lượng và dinh dưỡng tuyệt vời.

Đồng hành với người chăn nuôi bò sữa, Mộc Châu Milk không ngừng mở rộng đầu tư nghiên cứu và sản xuất, hỗ trợ người nông dân áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật tiên tiến trong chăn nuôi, công tác thú y, an toàn dịch bệnh, bao tiêu toàn bộ sản phẩm sữa tươi... cùng người nông dân mang tới người tiêu dùng các sản phẩm sữa tươi chất lượng, giàu dinh dưỡng từ nơi thảo nguyên xanh mát lành quanh năm." Ông Nam cho hay.

Ông Nam cũng khẳng định, để có được cao nguyên Mộc Châu nổi tiếng là "thảo nguyên xanh - sữa mát lành" như ngày hôm nay, chính là nhờ những người nông dân mạnh dạn vượt qua khó khăn gian khổ, một lòng tâm huyết với nghề chăn nuôi bò sữa và đồng hành cùng Công ty.

Mộc Châu Milk đóng vai trò trung tâm đào tạo kỹ thuật và chuyển giao công nghệ khoa học cho người nông dân, giúp họ tiếp cận với khoa học kỹ thuật tiên tiến để ứng dụng vào chăn nuôi. Toàn bộ gần 600 nông hộ của Mộc Châu Milk đều đạt tiêu chuẩn VietGap, áp dụng công nghệ chăn nuôi đạt tiêu chuẩn châu Âu với máy vắt sữa, khẩu phần thức ăn cho bò đạt chuẩn dinh dưỡng với thức ăn TMR, cỏ Alfalfa Mỹ, thức ăn tinh, cỏ tươi, hệ thống xử lý chất thải tự động không gây ô nhiễm môi trường… Đặc biệt, công ty luôn duy trì quỹ bảo hiểm vật nuôi và bảo hiểm giá sữa từ nhiều năm qua, nhằm đảm bảo tốt nhất về quyền lợi cho người nông dân để họ vững tâm sản xuất.

Nguồn sữa tươi nguyên liệu sau khi thu được từ các trang trại sẽ được chuyển về nhà máy. Tại đây, sữa tươi được đưa vào sản xuất trên dây chuyền tự động hiện đại theo tiêu chuẩn châu Âu của Tetra Pak (Thụy Điển), đáp ứng những tiêu chuẩn chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm khắt khe nhất như ISO 9001:2015, FSSC 22000… Nhờ vậy, các sản phẩm luôn đảm bảo chất lượng, giữ trọn dinh dưỡng và hương vị thơm ngon thuần khiết của sữa tươi nguyên chất.

Mô hình nông hộ bền vững đã góp phần "thay da đổi thịt" cho Mộc Châu những năm gần đây. Nhiều gia đình giàu lên nhờ nuôi bò, nhà tầng mọc san sát. Nhiều gia đình có xe hơi phục vụ đi lại và vận chuyển sữa.

Có thể khẳng định, việc lựa chọn mô hình nông hộ và đồng hành cùng nông dân chính là chiến lược nông nghiệp bền vững được Mộc Châu Milk triển khai từ nhiều năm nay. Nhờ bàn tay cần cù chăm chỉ của người nông dân cùng với sự kiên định phát triển bền vững của doanh nghiệp, những giọt sữa tươi mát lành thuần khiết từ thảo nguyên xanh đã và đang được trao tận tay hàng triệu gia đình Việt Nam.

Trong tương lai, Mộc Châu Milk hướng đến việc duy trì và tăng trưởng sản lượng cũng như chất lượng sữa tươi qua các năm, điều kiện kinh tế của người nông dân đảm bảo, trong khi vẫn đảm bảo môi trường đất và nước ở thảo nguyên luôn xanh tươi, đưa Mộc Châu trở thành "thủ phủ" bò sữa công nghệ cao của Việt Nam trong giai đoạn 2020 – 2025.

Không chỉ dừng lại ở việc tạo ra nguồn sinh kế bền vững cho người dân, Công ty Cổ phần Giống bò sữa Mộc Châu cùng phối hợp với các cấp chính quyền địa phương tổ chức Hội thi Hoa hậu Bò sữa, nhằm tôn vinh những người nông dân chăn nuôi bò sữa, đồng thời cũng là một ngày hội truyền thống với nét đẹp văn hóa độc đáo của vùng đất Mộc Châu.

Hội thi mang ý nghĩa khuyến khích động viên những người chăn nuôi bò sữa, tạo ra phong trào thi đua mạnh mẽ giữa những người chăn nuôi. Vượt lên trên cả ý nghĩa của một cuộc thi, Hội thi Hoa hậu Bò sữa đã trở thành nét đẹp văn hóa đặc sắc và là ngày hội được mong chờ nhất của vùng đất thảo nguyên".

Gần đây nhất có thể kể đến 'Hội thi Hoa hậu Bò sữa' được tổ chức vào 10/2023 sau 3 năm gián đoạn do dịch Covid-19.

Tại vòng chung kết của Hội thi Hoa hậu Bò sữa, sẽ có khoảng hơn 80 "cô" bò sữa đến từ 10 đơn vị chăn nuôi và Trung tâm Giống tham gia tranh giải ở nhiều  hạng mục: Bò vắt sữa, bò cạn sữa, bò hậu bị, bê cai sữa và bê ăn sữa. Tổng giải thưởng lên tới hơn 600 triệu đồng.

Giải Hoa hậu bò sữa năm 2023 thuộc về "cô" bò mang số hiệu HF36548 được nuôi tại chủ hộ Phạm Thị Nhuần thuộc đơn vị Vườn Đào. Bò sinh năm 2019 có nguồn gốc bố là từ Mỹ, mẹ là Hà Lan - Cu Ba với thành tích như sau: Trọng lượng cơ thể 682 kg. Bò đã đẻ 3 lứa. Đẻ lứa 3 vào tháng 3 năm 2023. Phối chửa lứa 4 vào tháng 5 năm 2023. Sữa chu kỳ vắt 305 ngày đạt sản lượng 12.655 kg.

Thông qua Hội thi Hoa hậu Bò sữa, Công ty Cổ phần Giống bò sữa Mộc Châu khẳng định sự quan tâm, đồng hành và trân trọng những nỗ lực lao động của người nông dân chăn nuôi bò sữa. Cùng với người nông dân, Mộc Châu Milk tự hào tạo nên thương hiệu Sữa Mộc Châu, mang các sản phẩm sữa tươi thơm ngon mát lành và giàu dinh dưỡng từ thảo nguyên xanh đến hàng triệu gia đình Việt.