Covid-19: Từ hỗn loạn ở Vũ Hán, giải mã điều "có một không hai" giúp Trung Quốc thắng lợi ngoạn mục

Trong thời đại dịch, những người cao tuổi ở Trung Quốc cũng bắt đầu học cách sử dụng WeChat - nền tảng mạng xã hội của tập đoàn Tencent, được sử dụng rộng rãi tại nước này - để thích nghi với cuộc sống.

Báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) mô tả, tất cả người dân trong một khu vực sẽ được kết nối qua một nhóm WeChat, và qua đó, mọi người sẽ được nhận được những thông báo chính thức từ chính phủ hay trả hóa đơn điện tử.

Nhiều khu vực như vậy kết nối với nhau tạo nên một mạng lưới quản lý trên khắp Trung Quốc.

Mạng lưới kiểm soát nghiêm ngặt

Cuộc sống của những người dân Vũ Hán được kiểm soát chặt chẽ trong khoảng thời gian phong tỏa.

Giống như 11 triệu người khác ở tỉnh Vũ Hán - thủ phủ của tỉnh Hồ Bắc, tâm dịch Covid-19 ở Trung Quốc, gia đình bà Jiang Hong, 75 tuổi, đã chịu sự kiểm soát của hệ thống mạng lưới quản lý kể từ ngày 23/01.

Trả lời SCMP, bà Jiang cho biết các tòa nhà trong khu bà sống đều được kiểm soát và tất cả cư dân ra vào đều chỉ đi qua một cửa duy nhất được canh gác suốt ngày đêm.

Mặc dù Vũ Hán đã ngừng lệnh phong tỏa và bắt đầu mở cửa lại biên giới từ đầu tháng này, những biện pháp quản lý cấp khu vực vẫn được thực hiện.

Những biện pháp rất đa dạng. Mỗi ngày, những cư dân như bà Jiang đều phải báo cáo thân nhiệt cho những người phụ trách tại khu vực và cập nhật thường xuyên rằng mình đã đi những đâu. Những người giám sát đều thực hiện rất nghiêm khắc công việc giám sát của mình và báo cáo lại tất cả điều gì bất thường. Họ cũng chính là người cung cấp vật tư thiết yếu cho người dân, có nghĩa là nếu như ai không tuân thủ các quy định, người đó có thể sẽ không nhận được những hàng hóa mình đã đặt mua.

Dorothy Wang, con gái của bà Jiang, đã trở về Vũ Hán với bố mẹ vào kì nghỉ Tết Nguyên Đán và đã phải ở nhà nhiều hơn tưởng tượng. Cô cho biết, trong tháng đầu tiên của cuộc phong tỏa, thành phố thực sự “hỗn loạn”.

“Không ai biết phải làm gì sau khi lệnh phong tỏa được tuyên bố,” cô Wang nói. “Hầu hết mọi người trong khu này đã đều nghỉ hưu, và họ không biết điều gì đang xảy ra.”

Ảnh vệ tinh của NASA thể hiện sự thay đổi ánh sáng tại quận Giang Hán sầm uất ở thành phố Vũ Hán trước và sau ngày 23/1 - khi thành phố này phong tỏa toàn diện để chống dịch Covid-19 (Ảnh: NASA)

Lật ngược tình thế ở Vũ Hán

Tình trạng hỗn loạn đã bắt đầu được cải thiện vào giữa tháng Hai, khi chính quyền Vũ Hán đã cử khoảng 44.500 cán bộ đến hơn 7.000 khu dân cư trên toàn thành phố. Công việc của họ là giúp cho 12.000 cán bộ cơ sở quản lý tốt hơn trong nỗ lực phong tỏa diện rộng.

Ông Vương Trung Lâm, tân Bí thư Thành ủy Vũ Hán cũng đã yêu cầu các cán bộ kiểm soát xác định vị trí của tất cả các bệnh nhân nghi ngờ nhiễm Covid-19 và thực hiện các biện pháp cách ly.

Dorothy Wang cho biết sự xuất hiện của các cán bộ được cử đến đã thay đổi đáng kể cuộc sống của người dân.

“Mỗi gia đình được phân bố một khoảng thời gian nhất định để đi dạo. Và các gia đình đều được theo dõi để chắc chắn rằng chỉ có một gia đình đang đi dạo vào thời điểm đã được phân chia.”

Các quan chức cũng tổ chức các hoạt động thể hiện tinh thần yêu nước như lễ chào cờ, các cuộc thi thể dục và karaoke trực tuyến để nâng cao tinh thần người dân.

Bà Jennifer Pan, phó giáo sư về truyền thông từ Đại học Stanford, Mỹ, đánh giá sự có mặt của những quan chức như thế góp phần lớn tới thành công của cả hệ thống.

Ủy ban Y tế tỉnh Hồ Bắc báo cáo, từ 0h đến 24h ngày 23/4, tỉnh này không ghi nhận bất kỳ ca lây nhiễm tại bản địa hoặc nhập cảnh nào, đồng thời số ca bệnh nguy kịch đã trở về 0.

Hiện nay, vùng dịch Covid-19 đầu tiên của thế giới này chỉ còn 47 bệnh nhân đang điều trị tại các bệnh viện, gồm 1 ca triệu chứng nặng. Đáng chú ý, tỉnh Hồ Bắc xác nhận không còn ca nghi nhiễm cũng như trường hợp phải cách ly tập trung nào.

Các biện pháp của Trug Quốc hiệu quả thế nào?

Các cơ quan y tế Trung Quốc đã báo cáo rất ít hoặc không có ca nhiễm mới tại địa phương kể từ ngày 17/3. Hầu hết các trường hợp nhiễm Covid-19 mới đều là các ca bệnh từ nguồn nhập cảnh.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ca ngợi các biện pháp kiểm dịch sau khi chung tay kiểm soát dịch bệnh với nước này vào ngày 28/02.

“Cách kiểm soát dịch cứng rắn của Trung Quốc đã ngăn chặn được quá trình lây lan nhanh chóng và chết người của dịch bệnh này,” WHO nêu trong một báo cáo.

Khi virus lây lan nhanh chóng trên toàn cầu, các hành động phong tỏa cũng đã được thực hiện trên rất nhiều các quốc gia. Nhưng hệ thống kiểm soát của Trung Quốc vẫn là nghiêm khắc hơn cả.

Jeremy Wallace, phó giáo sư tại Đại học Cornell, cho biết hệ thống kiểm soát này đã được “tích hợp với việc thu thập dữ liệu khổng lồ của Trung Quốc nhằm đối phó với khủng hoảng, chủ yếu thông qua việc kiểm tra thân nhiệt và theo dõi việc thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp giãn cách xã hội.”

Người dân vẫn mặc đồ bảo hộ cá nhân trước cửa ga Hán Khẩu ở Vũ Hán, sau khi lệnh phong tỏa được dỡ bỏ hồi cuối tháng 3 (Ảnh: AP)

Phản ứng mang phong cách đặc thù

Các nhà quan sát cho biết các biện pháp hà khắc được thực hiện ở Vũ Hán đã đóng một vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn virus, nhưng những biện pháp này khó có thể thực hiện được ở nhiều nơi khác.

Alfred Wu, phó giáo sư tại Học viện Chính sách công Lee Kuan Yew thuộc Trường Đại học Quốc gia Singapore cho biết, hầu hết các nước phương Tây không có hệ thống quản lý xuyên suốt từ trên xuống dưới như Trung Quốc. Hơn nữa, văn hóa Trung Quốc cũng đề cao lợi ích tập thể lên trên quyền tự do cá nhân.

Steve Tsang, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Trung Quốc (SOAS) tại Đại học London, đồng ý với ý kiến trên.

Ông Alfred Wu chỉ ra các quốc gia đã xử lý dịch hiệu quả mà không cần đến biện pháp phong tỏa diện rộng.

“Hàn Quốc đã thực hiện xét nghiệm diện rộng giống như Trung Quốc. Hàn Quốc cũng đã nhanh chóng khai thác công nghệ truyền thông di động của mình để tránh việc phong tỏa toàn diện vô cùng tốn kém. Một hành động khác có hiệu quả nữa là chia sẻ thông tin liên quan đến tất cả các trường hợp một cách kịp thời và minh bạch.”

Hàn Quốc đã báo cáo hơn 10.600 ca nhiễm và 236 ca tử vong tính đến ngày 21/4, với các trường hợp mới trong ngày tiếp tục giảm xuống dưới 100.

“Bên cạnh cách làm của Trung Quốc, các nước khác cũng đã có những mô hình tốt hơn và tiết kiệm chi phí kinh tế và xã hội hơn,” ông Wu cho biết. “Vấn đề là tìm ra những hành động có thể làm và thực hiện chúng một cách hợp lý.”