Cha mẹ cần làm gì để xây dựng tính tự lập của trẻ?
Tự lập là tự làm lấy, tự giải quyết công việc, cuộc sống của mình mà không trông chờ, dựa dẫm vào người khác. Tính tự lập giúp cho trẻ có thể làm chủ được suy nghĩ, hành động và dám chịu trách nhiệm trước những việc mình làm. Khi có tính tự lập con cũng có trách nhiệm với bản thân mình hơn, biết tự lập kế hoạch, tự mình đương đầu với những khó khăn. Nhờ thế bộ não của con được kích thích hoạt động, tư duy và sáng tạo hơn. Bé cũng trở nên tự tin khám phá những điều mới lạ và chấp nhận đương đầu với các thử thách hơn. Việc luôn làm chủ chính mình, luôn chủ động trong mọi việc cũng sẽ giúp con có được nhiều cơ hội thành công trong cuộc sống hơn. Vì thế, cha mẹ nên rèn luyện tính tự lập cho trẻ ngay từ khi con còn nhỏ.
Xây dựng sự độc lập ở trẻ em không phải là điều mà có thể làm được ngay lập tức. Nó đòi hỏi sự nhẫn nại rất lớn và phải trải qua một quá trình, ngày này qua ngày khác và nhất quán, bởi vì các con cần thời gian chuẩn bị để trở nên tự lập. Là phụ huynh của trẻ, cha mẹ nên trân trọng sự tiến bộ từng ngày của trẻ. Bên cạnh đó, người lớn cũng cần có quyết tâm. Đừng thấy con phải làm việc nhà... thì xót xa và làm đỡ trẻ. Chính những hành động nuông chiều đó của cha mẹ sẽ tạo nên đứa trẻ phụ thuộc, lười biếng. Tất nhiên phụ huynh nên giao công việc phù hợp với khả năng của trẻ.
Ngoài ra, gia đình cũng cần thống nhất ý kiến với nhau để mọi người cùng xây dựng tính độc lập ở trẻ. Thỏa thuận này phải được tất cả mọi người tuân theo để tạo sự nhất quán, tránh sự khác nhau trong cách dạy dỗ khiến trẻ bối rối không biết theo ý kiến của ai.
8 hành động rèn luyện tính tự lập của trẻ 3 tuổi
1. Để trẻ tự xúc đồ ăn
Hầu hết trẻ 3 tuổi đều đã có thể tự cầm thìa xúc thức ăn. Con cũng đã có thể cầm cốc uống nước. Mẹ hãy để con tự phục vụ bữa ăn của mình, không nên xúc cơm cho trẻ. Nhiều phụ huynh sợ con ít sẽ bị đói nên thường xúc cơm cho trẻ ăn. Hành động này vô tình khiến con trở nên phụ thuộc. Khi có mẹ đút cơm thì con ăn, không thì trẻ sẽ nhịn đói... Như thế khi đi học, con sẽ không tự phục vụ được chính mình. Và có thể trở nên lạc lõng giữa các bạn trong lớp.
2. Để trẻ tự mặc quần áo hàng ngày
Có rất ít người biết trẻ 3 tuổi đã có thể tự mặc quần áo và đi giày dép. Mẹ có thể giúp trẻ trong khâu lựa chọn đồ để mặc, nhưng sau đó hãy kiên nhẫn chờ con tự thay quần áo nhé.
3. Dạy trẻ cách tự đi vệ sinh
Mẹ hãy dạy trẻ cách nhận biết khi nào con muốn đi vệ sinh. Sau đó hãy hướng dẫn con cách sử dụng toilet. Nếu bé còn nhỏ so với bồn cầu nhà bạn, mẹ hãy cho con ngồi bô hoặc dùng miếng lót trên bồn cầu để con có thể ngồi thoải mái.
Tuy nhiên, nhiều bé còn mải chơi, nhiều khi quên mất việc phải đi vệ sinh, mẹ hãy chú ý nhắc nhở trẻ nhé. Đừng để con nhịn đi tiểu hoặc đại tiện quá lâu.
Sau đó mẹ hãy dạy bé cách rửa tay sau đi khi vệ sinh nữa nhé!
4. Khuyến khích trẻ phụ việc nhà
Ở tuổi lên 3, bé chưa phân biệt được chơi và công việc. Bé chỉ thích làm mọi thứ. Con thường hăng hái giúp đỡ người khác và rất thích nhận về những lời khen ngợi. Mẹ hãy dạy bé 1 số việc nhà đơn giản như dọn dẹp giường sau khi ngủ dậy, tưới cây, dọn dẹp đồ chơi, thu gom rác, gấp quần áo... Phụ huynh đừng đòi hỏi quá cao vì bé còn nhỏ mà!
Vì bé còn quá nhỏ nên không tập trung lâu được, bạn có thể dành khoảng 5-10 phút cuối cùng làm với bé để hoàn thành nốt công việc.
5. Để con tập kết bạn
Khi trẻ lên 3 tuổi, mẹ hãy cho con ra ngoài chơi nhiều hơn để con có thể tự kết bạn với những người khác. Tiến sĩ tâm lý học Susan Bartell nói rằng, trẻ 3 tuổi chưa biết cách chia sẻ cảm xúc của mình nhưng sự nhận thức về cảm xúc của người khác bắt đầu phát triển. Để dạy trẻ nhận thức, bạn có thể nói cho trẻ biết rằng: "Nếu con lấy đồ chơi của bạn, bạn sẽ buồn lắm đấy". Nhờ đó, bé có thể rèn luyện sự tự tin, khả năng giao tiếp, thấu hiểu và phát triển ngôn ngữ của mình.
6. Cho trẻ tham gia các hoạt động
Cha mẹ đừng quá lo lắng con còn nhỏ mà cấm đoán chúng tham gia những hoạt động trường lớp, hoặc khu phố. Ngược lại khi trẻ tham gia các hoạt động phù hợp với khả năng của mình, con sẽ tự tin hơn, linh hoạt nhanh nhẹn hơn thậm chí vượt qua nỗi sợ hãi khi nghĩ mình không thể làm được.
7. Dạy con tự lập là biết cách kiềm chế cơn giận
3 tuổi, trẻ bắt đầu biết bùng phát cơn giận. Lúc này, bạn hãy cố gắng giữ bình tĩnh và đừng la hét vào mặt con. Ngoài ra hãy nói yêu thương trẻ nhiều hơn, dạy con cách vượt qua cảm xúc tiêu cực bằng cách đánh lạc hướng sự chú ý của trẻ,... để trẻ sớm có thể làm chủ cảm xúc của mình.
8. Đừng ra lệnh, hãy khuyến khích con lựa chọn
Thay vì nói với con: "Nhặt cho mẹ miếng gỗ đó", bạn nên nói: "Con có thể giúp mẹ lấy miếng gỗ đó không?". Sau khi con giúp bạn, đừng quên dành một lời khen ngợi cho bé nhé.
Đôi khi trẻ cũng tự làm theo ý mình. Nếu điều đó hợp lý hoặc không đến nỗi quá tệ hại, mẹ hãy tôn trọng quyết định của trẻ. Nếu con làm sai, mẹ hãy thẳng thắn chỉ bảo và cho trẻ thấy hậu quả hành động của mình. Như thế con sẽ có ý thức hơn mỗi lần ra quyết định.
Trên đây là một số cách bố mẹ có thể dạy con tự lập khi còn nhỏ. Trẻ học được tính tự lập sẽ sống có trách nhiệm hơn. Ngoài tính tự lập, bố mẹ cần dạy con thêm nhiều kỹ năng để trẻ có thể tự tin hơn khi lớn lên.